De strategische activiteiten van BOMOS bestaan uit de onderdelen Visie, Governance en Financiering. Deze onderdelen en hun toepassing op het beheer van de API Standaarden worden hieronder beschreven.
Met de API Standaarden wil de Nederlandse overheid interoperabiliteit bevorderen. Dit komt erop neer dat overheden dezelfde standaard in vergelijkbare situaties toepassen. Dit maakt uiteindelijk dat componenten en systemen onderling effectief gegevens uit kunnen wisselen. Zowel horizontaal in één voorziening binnen één situatie als verticaal tussen voorzieningen in verschillende situaties en tussen organisaties. Deze doelstelling wordt onderschreven door een breed scala aan partijen die deelnemen aan het API Kennisplatform, waar de ontwikkeling van de standaard zijn oorsprong heeft.
De API Standaarden worden bestendigd door het Forum Standaardisatie en het Overheidsbrede Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO), die meerdere API Standaarden al hebben opgenomen op de zogenaamde ‘pas toe of leg uit’-lijst met standaarden die interoperabiliteit bevorderen zie ook de basisinformatie van het Forum Standaardisatie.
De toetsingsprocedure voor opname van een standaard op de pas toe of leg uit -lijst bestaat uit de volgende stappen:
- Aanmelding
- Intake
- Expertonderzoek
- Openbare consultatie
- Advisering door het Forum Standaardisatie
- Vaststelling door het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid
Deze criteria staan op: Toetsingsprocedure en criteria voor lijsten met open standaarden (forumstandaardisatie.nl)
Bij het beheer van een open standaard hoort een open governance en een open procedure voor belanghebbenden om te kunnen participeren in het beheer. Logius neemt hierin de rol van onafhankelijke, duurzame beheerpartij en facilitator. Logius gaat uit van de governance van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI).
De GDI geeft richting aan het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO). Voor MIDO is een governance opgesteld waarin de stakeholders van Logius richting geven aan de ontwikkelingen bij Logius. Standaardenbeheer sluit aan op deze governance.
De MIDO governance kent vier programmeringstafels op de thema's Gegevensuitwisseling, Infrastructuur, Interactie en Toegang. Op de tafels wordt de ontwikkeling en prioritering van de door Logius beheerde stelsels, standaarden en diensten besproken met de stakeholders.
Bij het beheer van een open standaard hoort een open governance en een open procedure voor belanghebbenden om te kunnen participeren in het beheer. Logius afdeling standaarden neemt hierin de rol van onafhankelijke, duurzame beheerpartij en facilitator. Bij het beheer van de API Standaarden worden verschillende gremia onderscheiden die gezamenlijk invulling geven aan de governance op de standaard:
Dit is het meest operationele gremium waarin iedere belangstellende/belanghebbende vragen kan stellen over de API Standaarden en suggesties kan doen voor de doorontwikkeling van de standaard. Dergelijke vragen en suggesties worden door Logius Standaardenbeheer verzameld en voorgelegd aan het Technisch Overleg en als issue geregistreerd.
Omdat iedere belangstellende vragen of voorstellen tot wijziging in kan dienen is het niet nodig lid te worden van de community om een bijdrage te leveren. Iedereen die bijdraagt aan de standaard is daarmee lid van de community.
Het Technisch Overleg (TO) is een periodieke bijeenkomst waarbij de vragen en doorontwikkelwensen m.b.t. de API Standaarden worden doorgenomen, geprioriteerd en worden uitgewerkt. Daarnaast wordt door de leden de releaseplanning en de roadmap opgesteld. Deelname aan het Technisch Overleg is vrij voor eenieder die een belang heeft bij de standaard (overheid, wetenschap en markt).
De agenda en stukken van het Technisch overleg zijn openbaar.
Dit overleg is verantwoordelijk voor het vaststellen van de doorontwikkel-roadmap, het vaststellen van major/minor releases van de standaard en dient als het voorportaal van het strategisch/besluitvormende gremium: de Programmeringsraad GDI.
Binnen de MIDO structuur hebben de Programmeringstafels de rol van tactisch overleg. Afhankelijk van het thema is die de Programmeringstafel Gegevensuitwisseling, Infrastructuur of Interactie.
In de MIDO structuur heeft de Programmeringsraad GDI (PGDI) een rol in het strategisch beheer van standaarden. De programmeringsraad is gemandateerd (door het OBDO) om besluiten te nemen over wijzigingen op de standaard.
Het strategisch overleg keurt voorstellen tot wijziging goed op basis van adviezen van het technisch overleg, het tactisch overleg en het advies van de beheerorganisatie. Daarnaast keurt het strategisch overleg de door de stakeholders voorgestelde richting goed die aan de beheerorganisatie voorgelegd wordt. Bijvoorbeeld een voorstel tot ingrijpende wijziging zoals het overgaan naar een nieuwe (onderliggende) standaard kan in het strategisch overleg goedgekeurd worden.
De beheerorganisatie werkt goedgekeurde voorstellen uit en neemt deze op in een vast te stellen nieuwe versie.
Het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) is het overkoepelend overleg voor de MIDO overleggen. Formeel vindt besluitvorming plaats op het niveau van het OBDO. Voor GDI standaarden mandateert het OBDO de programmeringsraad tot het nemen van besluiten over wijzigingen op de standaarden.
Het OBDO wordt geïnformeerd over wijzigingen op de standaarden.
In tabelvorm:
| Gremium | Accent | Rol participant | Ondersteuning door beheerder (Logius) |
|---|---|---|---|
| Community (omvang beperkt) |
Inhoud & kennis - delen | 1. Volgen van ontwikkelingen. 2. Leveren van input voor de doorontwikkeling van de standaard. |
1. Informatie m.b.t. specificaties en beheer open delen met community. 2. Deelnemen aan stuurgroep en werkgroepen |
| Technisch Overleg (Operationeel, 4x per jaar) |
Inhoud - afstemmen | 1. Inhoudelijk ontwikkelen van standaard onderdelen en bijbehorende documentatie. 2. Voorbereiden van de release- planning. 3. Prioriteiten stellen voor de ontwikkeling, roadmap van nieuwe releases van de standaarden. 4. Goedkeuring van aanpassingen op de standaard. 5. Advies aan programmeringstafel en -raad over wijzigingsvoorstellen. |
1. Analyseren, ontwerpen en uitwerken van specificaties. 2. Volgen en beïnvloeden van aanpalende standaarden. 3. Organiseren bijeenkomsten. 4. Opstellen en verspreiden notulen. 5. Beschikbaar stellen specificaties. |
| Programmeringstafel | Adviserend | 1. Goedkeuren roadmap van de standaard. 2. Goedkeuren major/minor releases van de standaard. |
1. Analyseren, ontwerpen en uitwerken van beleidszaken, (release)planning. |
| Programmeringsraad | Besluitvormend | 1. Goedkeuren van grote wijzigingen: Introductie nieuwe API standaarden en uitfasering bestaande API standaarden. 2. Goedkeuren beheermodel van de standaard. 3. Goedkeuren externe publicaties over het standaardenbeleid en releases. 4. Goedkeuren major/minor releases van de standaard. |
1. Advisering en inbreng via secretariaat MIDO. 2. Publiceren standaarden en andere Standaard-informatie |
| OBDO | Besluitvormend | Het OBDO wordt geïnformeerd over wijzigingen op de standaard. | Toelichten wijzigingen in een release |
De Architectuurraad GDI van de MIDO governance maakt geen deel uit van het beheerproces. Wel kan de beheerder advies vragen over een wijzigingsvoorstel. Dit kan gevraagd worden op eigen initiatief of op initiatief van het Technisch Overleg.
Besluitvorming over wijzigingsvoorstellen kan plaatsvinden op verschillende niveaus.
In alle overleggremia vindt oordeelvorming plaats op basis van consensus. Mocht consensus niet mogelijk zijn, dan gaat het vraagstuk met een weergave van de verschillende standpunten door naar het eerstvolgend-hoger gelegen-gremium. Indien in het hoogste gremium (het OBDO) geen consensus bereikt kan worden heeft de voorzitter van het OBDO (ministerie van BZK) de beslissende stem.
Voor wijzigingen met zeer kleine impact (tekst correcties) wordt de beheerorganisatie gemandateerd. De beheerorganisatie mag deze wijzigingen zelf doorvoeren zonder formele beslissing door het besluitvormend overleg. In de versienummering worden deze zeer kleine wijzigingen aangeduid als patch releases. Voor andere wijzigingen is een besluit van het PGDI nodig (op basis van advies van de Programmeringstafel en de beheerorganisatie). Het OBDO wordt geïnformeerd over wijzigingen op de standaard.
Uitbreidingen en aanpassingen in de API Standaarden komen tot stand door participatie van de verschillende belanghebbenden. Belanghebbenden kunnen op vijf manieren participeren aan het wijzigings- en besluitvormingsproces:
- Als lid van de Community. Er is geen formeel lidmaatschap nodig om een issue/wijziging in te dienen. Iedereen die een issue indient is daarmee lid van de community.
- Als lid van de Technisch Overleg
- Leden van het technisch overleg dienen een aantoonbaar belang te hebben bij de standaard.
- De omvang en samenstelling moet een goede vertegenwoordiging bevatten van de verschillende belangen rond de standaard. We gaan uit van 1 deelnemer per organisatie.
- Het belang van de Nederlandse overheid dient voldoende geborgd te zijn in het technisch overleg.
- Als lid van de Programmeringstafel Gegevensuitwisseling
- Stakeholders van de Logius Gegevensuitwisselingsdiensten worden uitgenodigd.
- Als lid van de Programmeringsraad GDI.
- Als lid van het OBDO.
Personen/partijen die willen deelnemen aan het Technisch Overleg kunnen contact opnemen met Logius waarin zij aangeven wat hun belang is bij de standaard. Met inachtneming van bovenstaande punten, beoordeelt Logius de aanvraag.
Het beheer van de API Standaarden wordt gefinancierd door min. BZK voor een initiële periode van tenminste drie jaar (2020-2023) om gebruikers het vertrouwen te geven dat er geen desinvesteringen worden gedaan bij het implementeren van de standaard. Na drie jaar wordt de financiering verlengd als blijkt dat het nut van en de behoefte aan de standaard nog aanwezig is.