-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
super-parabolas.xml
executable file
·4066 lines (4061 loc) · 440 KB
/
super-parabolas.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="http://www.stoa.org/epidoc/schema/latest/tei-epidoc.rng"
schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="http://www.stoa.org/epidoc/schema/latest/tei-epidoc.rng"
schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:lang="en" xml:space="preserve">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title xml:lang="la">Tractatus super parabolas Salomonis</title>
<author xml:id="AN">Alexander Neckam</author>
<editor xml:id="AD">Andrew Dunning</editor>
</titleStmt>
<publicationStmt>
<authority>Andrew Dunning</authority>
<availability>
<licence target="http://creativecommons.org/licences/by-sa/4.0/">Provided under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International Licence.</licence>
<p>Produced with thanks to the Principal and Fellows of Jesus College, Oxford.</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<msDesc>
<msIdentifier>
<settlement>Oxford</settlement>
<repository>Jesus College</repository>
<idno>94</idno>
</msIdentifier>
</msDesc>
<listBibl>
<biblStruct type="bookSection" xml:id="Hurst1983">
<analytic>
<title level="a" xml:lang="la">In prouerbia</title>
<author>
<name>Beda</name>
</author>
</analytic>
<monogr>
<title level="m">Opera exegetica</title>
<idno type="ISBN">2503011950 9782503011950 2503011969 9782503011967</idno>
<editor>
<forename>David</forename>
<surname>Hurst</surname>
</editor>
<imprint>
<pubPlace>Turnhout</pubPlace>
<biblScope unit="volume">2.2b</biblScope>
<publisher>Brepols</publisher>
<date>1983</date>
</imprint>
</monogr>
<series>
<title level="s">CCSL</title>
<biblScope unit="volume">119b</biblScope>
</series>
</biblStruct>
</listBibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<body>
<pb n="57r"/>
<fw>Sancti spiritus assit nobis gratia.</fw>
<cb n="a"/>
<head rend="red inline"><lb/>Incipit tractatus <persName>magistri alexandri abbatis <expan><abbr>cyrenc<am>’</am></abbr><ex>estrie</ex></expan></persName>
<lb/>super <title>parabolas</title> <persName>salomonis</persName>.</head>
<div n="Proem" type="textpart" subtype="book">
<!-- Current organization is strictly an attempt to reflect the MS, and may be revised:
* Large (4-line) initials = new book (Proem + Book 1 marked explicitly)
* Small (2-line) initials = new chapter (But see 1.2.)
* Enlarged + coloured cap = new section (currently not making a distinction between those that have decoration and those that do not; framed sidenotes are treated as headings) -->
<head><metamark function="div">¶</metamark> Proemyum.</head>
<div n="1" type="textpart" subtype="chapter">
<div n="1" type="textpart" subtype="section">
<p>
<lb/><hi rend="dropcap4 red blue">M</hi>editatio humana nunc in ipsum hominem re
<lb break="no"/>flectitur. nunc in ceteras transit creaturas⸵ nunc in aucto
<lb break="no"/>rem rerum. dirigitur. Dum uero in hominem recipro
<lb break="no"/>catur. aut circa ea que spectant ad nobilis
<lb/>creature dignitatem uersatur consideratio⸵ aut in iis que
<lb/>uergunt ad humane conditionis fragilitatem. Cum autem tanquam
<lb/><quote source="Bible.Vul:Is.21.5">in specula</quote> residens ratio˷ rerum transitoriarum.
<lb/>cernit alterationes⸵ quandoque ipsarum uanitatem. non numquam
<lb/>earundem deprehendit utilitatem. Set dum in illud illud lumen
<lb/>immensum audet. immo gaudet mentis aciem fige
<lb break="no"/>re deuotio˷ ad dilectum enim libenter recurrit amoris o
<lb break="no"/>culus⸵ nunc humanitatis assumpte humilitatem dulciter.
<lb/>nunc diuine maiestatis sublimitatem reuerenter intuetur.
<lb/>Ingrediens igitur ratio thalamum cordis et se intra se colligens⸵
<lb/>dignitatem nature humane et fragilitatem considerat. tran
<lb break="no"/>siens ad spectacula theatri mundialis⸵ rerum agnos
<lb break="no"/>cit uanitatem et utilitatem. erigens se supra se⸵ contem
<lb break="no"/>platur humanitatem saluatoris et diuinitatem. Sic ingre
<lb break="no"/>dienti archam cum <persName>noe</persName>⸵ deferet columba diuine gratie<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>ramum oliue pacis. sic egredienti in agrum mundi istius
<lb/>cum <persName>ysaac</persName> gratia meditationis⸵ occurret sapientia per <persName>rebeccam</persName>
<lb/>designata. sic rapto in<reg> </reg>celum cum <persName>paulo</persName>⸵ reuelabuntur ar
<lb break="no"/>chana. que non licebit manifestari homini carnaliter
<lb/>sapienti. Consideratio ergo dignitatis humane nature˷ dum <add>ad</add>
<lb/>affectuosam gratiarum actionem persoluendarum domino tenetur⸵
<lb/>parit deuotionem. fragilitatis recordatio⸵ nutrit hu
<lb break="no"/>militatem. Speculatio uanitatis rerum transitoriarum⸵
<lb/>docet nos contemptum mundanorum. utilitans earundem inspe
<lb break="no"/>ctio⸵ nos <del><gap reason="lost" quantity="3" unit="character"/></del> in munificencie admirationem conditoris trahit.
<lb/><add place="overstrike">Illius</add> illius benignissime despenationis qua dignatus est al
<lb break="no"/>tissimus formam serui induere˷ memoria⸵ nos firmissi
<lb break="no"/>mo uinculo constringit et obligat ad deuotissimam re
<lb break="no"/>demptoris dilectionem. excellentie diuine celsitudinis con
<lb break="no"/>templatio⸵ eundem nos timere et uenerari precipit. Homo
<lb/>igitur luteam inhabitans domum⸵ preciosum habet thesaurum
<lb/>inuase fictili. Plasmatis est exterior homo de limo terre.
<lb/>et interior⸵ factus est ad imaginem et similitudinem dei.
<lb/>Corpus igitur sit in terra⸵ dum modo spiritus ipsius in celis conuersetur. Si corpus
<lb/>terrenum˷ terrena sapit. sapiat diuina⸵ spiritus imago dei.
<lb/>Commendatione dignus est hospes. qui corpus quod inha
<lb break="no"/>bitat⸵ supra sidera leuari facit. Dotes nature humane<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>gratie celestia dona˷ felicitatem iocunditatis eterne
<lb/>considera. et que sit dignitas hominis⸵ uel exparte ag
<lb break="no"/>nosces. Calamitatibus et insidiis exponitur homo. set uic
<lb break="no"/>torie⸵ debetur corona glorie immarcessibilis. Tem<unclear>p</unclear>ta
<lb break="no"/>tionibus uexamur. set ei<del>u</del>sdem erudimur. Temptationibus
<lb/>uexamur. set fidelis dominus qui non permittit nos temptari
<lb/>supra id quod possumus⸵ set etiam dat cum temptatione prouentum.
<cb n="b"/>
<lb/>Temptationibus uexamur. set tribulationes momentanee<g ref="#f1e2">,</g> eternum
<lb/>glorie pondus operantur in nobis. Corpus fragile habemus. set qui
<lb/>liquorem preciosum in uase uitreo portat presertim in
<lb/>uia lubrica⸵ castigato gressu incedere deet. Obsi
<lb break="no"/>dent latrunculi uiam per quam incedimus. set scuto bone
<lb/>uoluntatis sue protegit nos diuina celementia. Dolosis
<lb/>pleni sunt argutiis hostes nobis insidiantes. set ducit
<lb/>nos et precedit ipsa sapientia. Instant et nobis a tergo insi
<lb break="no"/>die. set angelorum cincti sumus custodia. Hostium nos infe
<lb break="no"/>stantium numerosa est multitudo. set multo plures nobiscum
<lb/>sunt et potentes et expediti et ad bella doctissimi. Set pro
<lb/>dolor. molestissima insidiatrix est <persName>dalila</persName> que requiescit
<lb/>in sinu nostro˷ parata abradere crines <persName>samsoni</persName>. ut exce
<lb break="no"/>catus⸵ ad mol<subst><del>e</del><add>a</add></subst>m deputetur. Set quid? Ne detur fides male
<lb/>suadis carnis blandiciis. set relinque cum <persName>ioseph</persName> pallium in
<lb/>manu <placeName>egyptie</placeName> laciniam apprehendentis. et cum ieu<g ref="#f1e2">,</g> precipi
<lb/>tari precipias <persName>iezabel</persName> a turri⸵ stibio pingentem oculos.
<lb/>Excecatur rationis oculus⸵ dum uirtutibus caput mentis or
<lb break="no"/>nantibus per crines <persName>samsonis</persName> designatis priuatur. Ad mo
<lb break="no"/>l<subst><del>e</del><add>a</add></subst>m deputatur<g ref="#f1e2">,</g> qui uariis rerum inutilium sollicitudinibus
<lb/>agituatur⸵ illud unum quod necessarium est omittit. Ad mo
<lb break="no"/>lam deputatur. qui dum in circuitu ambulabat⸵ ad cen
<lb break="no"/>trum quod deus est⸵ per directam lineam non tendit. Samson<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>rationis <add place="overstrike">uidelicet usus⸵ est sol eorum</add>. Quorum? Motuum mentis et
<lb/>affectuum naturalium. Felix est qui notus est sibi ipsi. cui propria
<lb/>fragilitas speculum est⸵ cui naturalis dignitas quandam stre
<lb break="no"/>nue probitatis necessitatem indicere uidetur. <!-- begin quotation in FL 2.23.24 -->Turpiter degene
<lb break="no"/>rat nobilis creature dignitas. quotiens uiciorum feditate⸵
<!-- Some later notes added here in margin. -->
<lb/>brutis animalibus <add place="overstrike">abiectior</add> efficitur. Quid autem confert homini sig
<lb break="no"/>nificationes uerborum˷ uirtutes lapidum˷ uires herbarum
<lb/>nosse<g ref="#f1e2">,</g> et se ipsum ignorare? Set et sui noticia quid prodest homini.
<lb/>absque fugiendi ea que noxia sunt˷ sedulitate diligentie? Medi
<lb break="no"/>cus es⸵ et tibi ipsi mederi renuis? In utroque iure subtiliter es
<lb/>instructis<!-- check: -us FL -->. et causam propriam neg<add>g</add>ligis? Alios moribus informas.
<lb/>et te ipsum deformas⸵ dum pessimis<!-- check: -us FL --> te conformas? Rerum multi
<lb break="no"/>plicationi sollerter inuigilas. et tibi ipsi non prospicis? Vt quid tibi
<lb/><persName>phineus</persName> es. cum sis argus aliis? Fax accensa multis sola
<lb break="no"/>cium lucis prebet. set in sui ipsius perniciem.<!-- end FL --> <note place="marg" rend="red">Contra ambiciosos.</note><!-- start FL -->Rixaris forte cum
<lb/>conditione propria. <unclear>indignatis</unclear> quod indigniores te set tui esti
<lb break="no"/>matione⸵ regiminibus presunt ecclesiarum. cum tu lateas quasi
<lb/>abiectus. Set utinam aduertas quasdam gemmas gratius radiare⸵
<lb/>eo quod radiis solaribus exponuntur. quasdam solare iubar non
<lb/>ferre⸵ sine fulgor<add place="overstrike">is</add> sui dispendio. Cum item omnis pote
<lb break="no"/>stas a domino deo sit⸵ peruerso tui iuditio moliris abrogare
<lb/>diuine dispositionis ordinatissimam legem. O si pri
<lb break="no"/>uata persona⸵ sui status agnoscat felicitatem. Felix esset⸵
<lb/>si se felicem esse aduerteret. Ascendant alii per gradus dig
<lb break="no"/>nitatum⸵ dum modo tu per gradus uirtutum ascendas. Vide fili.
<pb n="57v"/>
<cb n="a"/>
<lb/>ne descensum⸵ interpreteris esse ascensum. Vtrum preeligendum cen
<lb break="no"/>ses. multis prodesse˷ an multis preesse? Gloriosum inquies est preesse⸵
<lb/>et prodesse. Set o quam tutius est subesse⸵ et prodesse. Vter maior est an
<lb/>qui ministrat. an qui recumbit? Nonne qui recumbit? Profecto.
<lb/>prelati⸵ subditorum ministri sunt. Quid putas illam sensisse que
<lb/>ait. <quote source="Bible.Vul:Song.5.3">expoliaui me tunica mea˷ quomodo induar ea<del>s</del>. laui pedes
<lb/>meos<g ref="#f1e2">,</g> quomodo inquin<add place="overstrike">abo eos?</add></quote>
<add resp="#AN" place="margin">Etiam ambitionis desiderio˷ frenum dabit prudentia⸵ si illud iob reducas ad memoriam. <quote source="urn:cts:greekLit:tlg0527.tlg032.perseus-lat1:29.18">In nidulo meo moriar. et sicut palma multiplicabo dies.</quote></add>
O utinam reducas ad memoriam illud
<lb/>commendatione dignissimum paradigma⸵ quod in libro iudicum propo
<lb break="no"/>nit <persName>ioathan</persName> filius <persName>ieroboal</persName>. <quote source="Bible.Vul:Judg.9.8–15"><add place="overstrike">Ierunt</add> inquit ligna ut unge
<lb break="no"/>rent super se regem⸵ dixeruntque oliue. Impera nobis. Que respondit eis.
<lb/>Nunquid possum deserere pinguedinem meam qua et dii utuntur et ho
<lb break="no"/>mines. et uenire ut inter ligna promouear? Dixeruntque ligna ad
<lb/>arborem ficum. Veni. et super nos regnum accipe. Que respondit
<lb/>eis. Nunquid possum deserere dulcedinem meam fructusque
<lb/>suauissimos. et ire ut inter ligna commouear? Locuta sunt quoque
<lb/>ligna ad uitem. Veni. et impera nobis. Que respondit. Nunquid
<lb/>possum deserere uinum meum quod letificat deum et homines. et inter
<lb/>ligna <del>et</del> cetera commoueri? Dixeruntque omnia ligna ad ramnum.
<lb/>Veni et impera super nos. Que respondit eis. Si uere me regem uobis
<lb/>constituitis⸵ uenite et sub mea umbra requiescite. Sin autem non
<lb/>uultis⸵ egrediatur ignis de ramno. et deuoret cedros libani.</quote>
<lb/>O quam deliciosa est pinguedo deuotionis oliue pacis pecto
<lb break="no"/>ris. qua sagin<subst><del>e</del><add>a</add></subst>ntur anime eorum⸵ qui felicibus studiis spiritualium exer
<lb break="no"/>citio<unclear>r</unclear>um deputati sunt. O quam iocunda est dulcedo delectationis testimo
<lb break="no"/>nii pure conscientie. quam suaues sunt fructus honeste conuersationis.
<lb/>O quam commendabilis est sapor uini leticie spiritualis⸵ ex tranquilli
<lb break="no"/>tate prouenientis interna. In pinguedine oliue⸵ deuotionem.
<lb/>in ficu⸵ dulcedinem delectationis. in uino⸵ exultationis spiritu
<lb break="no"/>alis accipe iocunditatem.<!-- end FL --> <!-- start FL -->Vtinam attendat is qui mundo cruci
<lb break="no"/>fixus est⸵ quia mare<!-- Actual . ? --> uiuos retinet. mortuos reicit. Mundus
<lb/>nimirum eos qui uiuunt mundo⸵ amplexatur. mortuos mundo⸵
<lb/>abicit tanquam contemptibiles. Quid tibi et mundo. qui maior es
<lb/>mundo? <persName>Ionas</persName> mari se committens<g ref="#f1e2">,</g> a ceto absortus est⸵
<lb/>demum tamen diuina clementia euomitus. Cetus⸵ rerum temporali
<lb break="no"/>um sollicitudo est. Si mari te commiseris⸵ timendum est tibi ne a
<metamark function="flag" rend="nota"/><lb/>ceto deglutiaris. Qui igitur mare iam enauigastis. et ad portum
<lb/>terre firmi et stabilis propositi iam applicuistis⸵ ut quid iterato pro
<lb break="no"/>cellosum mare tumultuum secularium intrare desideratis? <quote source="Bible.Vul:Col.3.3">Mortui
<lb/>estis</quote> ut ait apostolus. <quote source="Bible.Vul:Col.3.3–Col.3.4">et uita uestra abscondita est cum <expan><abbr><am>x<g ref="#e665">p</g></am></abbr><ex>crist</ex><abbr>o</abbr></expan> in deo. Cum uero
<lb/>apparuerit <expan><abbr><am>x<g ref="#e665">p</g>c</am></abbr><ex>cristus</ex></expan> uita uestra⸵ apparebitis et uos cum ipso in gloria.</quote>
<lb/>Mortui estis mundo<g ref="#f1e2">,</g> uiciis et concupiscentiis. mortui estis
<lb/>terrenis desideriis. Que sursum ergo sunt sapite⸵ non que super terram.
<lb/>Mortui estis⸵ et uiuitis. Mortui⸵ mundo. uiuentes⸵ deo.
<lb/>Mortua est uobis⸵ uetus consuetudo. et iam innouati estis. Mortui
<lb/>item estis in carne⸵ uiuentes in spiritu. Felix est illa mors corporis⸵
<lb/>per quam feliciter uiuit spiritus. Mors ista⸵ uitalis est mors. Baal⸵ au
<lb break="no"/>reus exterius. set luteus erat interius. Nos autem qui luteas
<lb/>domos habemus˷ lutei sumus exterius. utinam aurei simus inte
<lb break="no"/>rius. Mortui estis. et uita uestra abscondita est cum <expan><abbr><am>x<g ref="#e665">p</g></am></abbr><ex>crist</ex><abbr>o</abbr></expan> in deo.
<cb n="b"/>
<lb/>Qui uero ducunt in bonis dies suos˷ set in puncto hore in
<lb/>infernum descensuri⸵ in presenti uiuunt. et uita illorum⸵
<lb/>manifesta est mundo. mors uero gehennalis⸵ adhuc abscon
<lb break="no"/>dita⸵ et reseruata diabolo et complicibus eius. Et ut ait <persName>au
<lb break="no"/>gustinus</persName> doctor egregius⸵ <label place="margin" rend="red">Augustinus</label>modo est hiems. et arbores quoad
<lb/>uirtutem uegetatiuam uiuentes interius⸵ aride uidentur
<lb/>et mortue. Cum uero aderit estas glorie⸵ uestientur arbores ho
<lb break="no"/>nore foliorum. et gloria generosi fructus nobilitabuntur. Vnde
<lb/>competenter subiungitur. Cum apparuerit <expan><abbr><am>x<g ref="#e665">p</g>c</am></abbr><ex>cristus</ex></expan> uita uestra⸵
<lb/>apparebitis et uos cum ipso in gloria. Vtquid uoluntatem propriam
<lb/>ne dicam errorem˷ tueri presumitis. qui collum uestrum iu
<lb break="no"/>go spontanee seruitutis supposuistis? Elefas⸵ animal est
<lb/>inflexibile. quod capi uix potest⸵ nisi succidatur arbor cui inni
<lb break="no"/>titur. Arbor cui ceruix erecta innititur⸵ est uoluntas propria.
<lb/>que succidenda est⸵ ut sic capiatur is quem sollicitat nimis˷
<lb/>fastus elationis superciliose˷ et mansuescat. Vnica fuit lingua
<lb/>qua communiter utebantur filii <persName>ade</persName>⸵ antequam constructa esset turris ba
<lb break="no"/>bel. Set in constructione turris dicte⸵ lingua una in plures
<lb/>est diuisa. Turris babel⸵ erectio est superbie. turris uide
<lb break="no"/>licet confusionis. Dum hec inter uiros studiis theorie deditos
<lb/>prodolor ab aliquibus construitur⸵ assensus communis in partes <add>s</add>cin
<lb break="no"/>ditur. Timeo uiri fratres. ne ambitus in turris babilonice constructione⸵
<lb/>fundamentum iaciat. parietes erigat discordia⸵ edificatrix pessima.
<lb/>immo dissipatrix perniciosa utilitati rei pubblice. Legimus <persName>mar
<lb break="no"/>tham</persName> conquestam esse domino⸵ eo quod solatium operis non ei conferret so
<lb break="no"/>ror ipsius. Set nusquam legitur <persName>maria</persName>⸵ ius sibi uendicasse in officio
<lb/><persName>marthe</persName> deputato. Sedete igitur cum <persName>maria</persName>˷ ad pedes domini⸵ piis me
<lb break="no"/>ditationibus et fructuosis orationibus indulgendo. <quote source="Bible.Vul:Prov.21.9">Melius est sedere in
<lb/>angulo domatis⸵ quam in domo communi cum uxore littigiosa.</quote>
<lb/>Set hoc⸵ deo annuente exponetur inferius. Inspectis igitur dili
<lb break="no"/>gentius fragilitate hominis et dignitate naturali⸵ uilis sibi
<lb/>ipsi sit homo<subst><del>.</del><add><g ref="#f1e2">,</g></add></subst> et carus. Vilis⸵ ut paruus sit in oculis suis. carus⸵ adeo ut uiciis subiacere dedignetur.<!-- end FL -->
</p>
</div>
<div n="2" type="textpart" subtype="section">
<head rend="red margin frame">Quod fallax sit gloria mundane felicitatis.</head>
<p>
<hi rend="red enlarged">T</hi>ransire etiam debet hu
<lb break="no"/>mane mentis consideratio⸵ ad rerum temporalium uanitates. et earundem
<lb/>utilitates. Perspectis nimirum creaturarum uicissitudinibus. tot
<lb/>et tantis obnoxiarum alterationibus⸵ dulcius quiescet amantis
<lb/>animus in ipsius creatoris felici contemplatione. apud quem non est
<lb/>transmutatio⸵ nec uicissitudinis obumbratio. Variis uero nature
<lb/>effectibus et utilitatibus ex rebus creatis prouenientibus˷ interius conside
<lb break="no"/>ratis⸵ amplius accendetur mens humana in amorem condito
<lb break="no"/>ris. Rerum inspecta uanitas⸵ contemptum temporalium tibi adducet.
<lb/>earundem utilitas considera⸵ in admirationem tam potentie diuine
<lb/>quam sapientie quam benignitatis te rapiet. Set prius circa temporalium
<lb/>uanitatem⸵ nostra uersetur meditatio. Quam fallax igitur sit gloria mun
<lb break="no"/>dane felicitatis˷ quam misera sit conditio etiam eorum quos felices plebs
<lb/>uocat delusa⸵ uarii docent euentus. Vt igitur antiqua ueterum se
<lb break="no"/>rie sumamus exordium⸵ <persName>ninus</persName> rex assiriorum constructor niniues<g ref="#f1e2">,</g> filius
<lb/><persName>beli</persName> a quo et bellum dici nonnulli putauere⸵ sagitta ictus inte
<lb break="no"/>riit. <persName>Brennus</persName> item dux senonum<g ref="#f1e2">,</g> quem maior genuit britannia.
<pb n="58r"/>
<cb n="a"/>
<lb/>qui trumphorum suorum gloriam usque ad montem <placeName>parnasum</placeName> cursu
<lb/>uelocissimo dilatauit⸵ sagittatus in<unclear> </unclear>fata cessit.
<add resp="#AN">Saul autem tam ue<add>h</add>ementer uulneratus est a sagittariis⸵ ut mortis discrimen non posset euadere.</add>
Iosias etiam qui
<lb/>excelsa abstulit˷ qui currus solis igni combussit˷ qui illud il
<lb break="no"/>lud nobile phase celebrauit⸵ a sagittariis uulneratus obiit.
<lb/>Ioram etiam rex israel<g ref="#f1e2">,</g> sagitta percussus est⸵ ita ut egrederetur
<lb/>sagitta per cor eius. Vt autem in presentiarum de <persName>Willelmo</persName> anglorum prin
<lb break="no"/>cipe <persName>Willelmi bastardi</persName> filio sileam⸵ illustris anglorum rex <persName>Ricardus</persName>
<!-- Is it a coincidence that both the Ws and R look like capitals? -->
<lb/>miles strenuissimus˷ cypris subiungator˷ terror agarrenorum⸵
<lb/>iaculo baliste uulneratus<g ref="#f1e2">,</g> diem clausit extremum. <persName>Semiranus</persName> <!-- Or is that Semiramis? -->
<lb/>uxor <persName>nini</persName><g ref="#f1e2">,</g> post maritum regno potita⸵ a filio proprio interfecta est.
<lb/><persName>Sardanapallus</persName> rex assiriorum˷ habitu feminam<g ref="#f1e2">,</g> moribus monstrum
<lb/>induens⸵ ab <persName>arbasto</persName> prefecto suo uictus⸵ acccensa pira se cum
<lb/>suis diuiciis cremauit. Sicque regnum assirorum⸵ ad medos trans
<lb break="no"/>latum est. <persName>Priamus</persName> rex troianorum inclutus˷ clarus genus˷ mores cla
<lb break="no"/>rissimus⸵ a pirro achilleide ad aras mactatus est. Eneas
<lb/>conflictum turni sustinere non ualens⸵ paselum intrare coactus est.
<lb/>et sic sumersus⸵ licet eneis uirgiliana ueritatem histo
<lb break="no"/>rie ob gloriam romani nominis commutauerit. Submersus
<lb/>est et <persName>olyris</persName>⸵ rex egyptiorum<subst><del>.</del><add>⸵</add></subst>
<add resp="#AN">et <persName>fredericus</persName> imperator romanorum.</add>
Nobilis argiuorum princeps <persName>agamen
<lb break="no"/>non</persName>⸵ post ylii euersionem˷ consensu <persName><add place="overstrike">cli</add>temestre</persName> uxoris sue ab egisto
<lb/>adultero interfectus est. Tarquinium superbum romanorum regem⸵
<lb/>a <persName>bruto</persName><!-- Why does the scribe sometimes put a line above the 'a' in these sorts of cases? Showing that the letter is not to be taken with the following word? --> interfectum esse⸵ uulgo notum est. Eliachim regem
<lb/><unclear>ierosolimitanum</unclear>˷<!-- What is that punctuation mark exactly? --> audentem regi <persName>nabugodonosor</persName> tributa
<lb/>negare⸵ interfecit rex <persName>nabugodonosor</persName>. Rex <persName>sedechias</persName> in
<lb/><placeName>babiloniam</placeName> captiuus ductus est⸵ filiis eius in presentia patris
<lb/>prius interfectis. postmodum oculis ipsius exutis. <persName>Ozias</persName> rex perfusus est
<lb/>lepra⸵ quia usurpauit sibi ius et officium sacerdotii. Vtinam mo
<lb break="no"/>derni principes⸵ huiusmodi exempla frequenter pre oculis cordis
<lb/>constituant.<!-- Source? --> Vtquid <subst><del>t</del><add>d</add></subst>e <persName>nabugodonosor</persName> gloria retexam. qui ut
<lb/>bos fenum comedit⸵ inter animalia bruta brutam degens
<lb/>uitam? <persName>Semiacherib</persName>⸵ a filiis suis. <persName>balthasar</persName>⸵ a <persName>ciro</persName>⸵ <persName>cirus</persName>⸵
<lb/>a <persName>thamiri</persName> regina. tam <persName>ioas</persName> rex iuda quam <persName>darius</persName>⸵ a seruis
<lb/>suis. tam <persName>iulius cesar</persName> quam <persName>gaius</persName> quam <persName>domicianus</persName>⸵ a ciuibus propriis.
<lb/>interfectus est. Tam <persName>magnus alexander</persName> quam <persName>tiberius cesar</persName>
<lb/>sub quo passus est dominus quam <persName>claudius</persName>⸵ ueneno dato. tam <persName>hanibal secundus</persName> cum a romanis reposceretur˷ quam cato <persName>censo
<lb break="no"/>rinus</persName> quam <persName>socrates</persName>⸵ ueneno sumpto periit. <persName><sic>Xerses</sic></persName> qui
<lb/>pontum multitudine classium continuata˷ pontem esse
<lb/>coegit⸵ uictus aufugit scafa piscatoria. effectusque suis
<lb/>contemptibilis⸵ a prefecto suo in palatio occisus est. Pirrus
<lb/>romanorum hostis<del>˷</del> acerrimus<g ref="#f1e2">,</g> post multa prelia grauissima
<lb/>quibus cum ipsis ancipiti conflictu congressus fuerat⸵ apud
<lb/>argos˷ urbem achaie florentissimam˷ saxo ictus˷ rebus huma
<lb break="no"/>nis exemptus est.
<add resp="#AN">Mulier etiam fragmento mole <unclear>cum ebrum</unclear> <persName>abimelech</persName> confregit.</add>
<persName>Hannibal senior</persName> infeliciter cum romanis naua
<lb break="no"/>li prelio congressus et uictus⸵ ab exercitu suo seditione orta<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>lapidatus interiit<del>us</del>. <persName>Metridates</persName> rex parthorum potentissimus˷
<lb/>a pharnace filio suo obsessus˷ cum ueneno sumpto interire
<lb/>non posset⸵ gallo militi murum iam ascendenti prebuit iugu
<lb/>lum. Quis ex<add> </add>assum dictatorem<g ref="#f1e2">,</g> a parthis. pompeium a pho
<cb n="b" break="no"/>
<lb break="no"/>tino et achilla nescia<add>t</add> fuisse peremptum⸵ <subst><del>i</del><add>t</add></subst>am amonius cuius impe
<lb break="no"/>rio paruit oriens˷ quam pilatus<g ref="#f1e2">,</g> quam <persName>nero</persName> ignominiosum na
<lb break="no"/>ture dedecus˷ quam cato uticensis⸵ propria se<add> </add>manu intere
<lb/>mit. Cleopatra ad triumphum <persName>augusti cesaris</persName> se reserua
<lb break="no"/>ri intelligens⸵ mortem elegit spontaneam. ueneno aspidum
<lb/>interempta. Otho cum galba et pisone et uitellius⸵ rome inter
<lb break="no"/>fecti sunt.
</p>
</div>
<div n="3" type="textpart" subtype="section">
<head rend="margin red framed">Quod misera sit condicio eorum quod felices plebs uocat.</head>
<p>
<hi rend="enlarged red trim-blue">L</hi>ongum esset<del>˷</del> enumerare terrarum principes⸵
<lb/>in quos intonans fortuna deseruire ausa est. O quot ur
<lb break="no"/>bes nobilissime⸵ sunt euerse. quot turres celo minantes⸵
<lb/>solo sunt equate. Immo quot regiones opulentissime˷
<lb/>bachi cererisque et minerue muneribus gloriate˷ pascuis uber
<lb break="no"/>rime˷ uenis metallorum ditate˷ siluis uestite˷ populo legibus
<lb/>equissimis uiuente repl<unclear>e</unclear>te˷ urbibus tutissimis munite⸵ aut
<lb/>repentinis aquarum inundationibus sunt submerse. aut aeris
<lb/>corruptione uel hostili populatione in solitudinem sunt re
<lb break="no"/>dacte? Quot populi preclaris insignium triumphorum titulis e
<lb break="no"/>lati. tandem subiugati nouis seruire dominis didicere? Quot
<lb/>gentes bellis e<subst><del>c</del><add>x</add></subst>ercitate˷ sedes suas mutatuerunt? Quot uiri nobi
<lb break="no"/>les in exilium missi. quot prepotentes. ad extremam deuoluti sunt
<lb/>inopiam? Imperator cartaginensis˷ hannibal secundus˷ qui res
<lb/>romanas adeo contriuerat<g ref="#f1e2">,</g> ut disponerent ciues romani
<lb/>nouam sibi sedem querere solo <del><unclear reason="erased">hos</unclear></del> onsistente scipione⸵ stipen
<lb/>diis diutius tandem militauit alienis. Perhibent <add>etiam</add> nonnulli<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>rei familiaris angustia id agente˷ ipsum in extremis pue
<lb break="no"/>rulos instruxisse. quod quidem de dionisio tiranno uera
<lb/>tradit historia. Herodes secundus qui et antipater dictus est˷ qui
<lb/>baptistam decollari precepit˷ sub quo et dominus passus est⸵ lugdu
<lb break="no"/>num missus est in exilium<del><g ref="#f1e2">,</g></del> a gaio cesare. set postea fugitans
<lb/>cum herodiade uxore sua in hispaniam⸵ animi dolore consumptus
<lb/>est. Pontius pilatus uiennam missus est in exilium⸵ ubi se
<lb/>ipsum propria manu interemit. Metellus uir multe auctorita
<lb break="no"/>tis⸵ dolis marii in exilium missus est cum totius urbis dolore.
<lb/>postea tamen catone et pompeio procurantibus⸵ cum gaudio totius
<lb/>urbis reuersus est. Beatus etiam iohannis euangelista⸵ in pathmos
<lb/>insulam a domiciano relegatus est. O quo uiri sanctissimi⸵
<lb/>in exilium missi. incarcerati sunt⸵ interfecti. Quot reges
<lb/>set et imperatores uicti sunt. capiti sunt. occisi sunt.
</p>
</div>
<div n="4" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">V</hi>anitates
<lb/>igitur rerum⸵ se ipsas multipliciter ennarant. et sui contemptum
<lb/>docent. Consideratio uero utilitatis creaturarum⸵ ad amorem
<lb/>diuinum nos inuitat. Cernis quonammodo superiora corpora⸵ sola
<lb break="no"/>tium lucis nobis exhibent. Dies et nox gratis successionibus
<lb/>sibi tempora diuidunt. ita ut hec no<subst><del>rum</del><add>s</add></subst> quiete <unclear>recreant</unclear>⸵
<lb/>illa nobis exercitium laboris indicat. Frigiditas et siccitas
<lb/>motus constringunt a circumferentia ad centrum. set calor et humi
<lb/>ditas⸵ a centro ad circumferentiam motus dilatant. An
<lb/>num suis uariant proprietatibus hyems˷ uer<g ref="#f1e2">,</g> <subst><del>autumnus<g ref="#f1e2">,</g> et estas</del><add>estas<g ref="#f1e2">,</g> et autumnus</add></subst><!-- Change to TEI-style transposition. -->
<lb/>adeo ut hiems frigida sit et humida⸵ uer calidum et hu
<lb break="no"/>midum. estas calida et sicca⸵ autumnus frigidus et siccus. Tibi<add> </add>o homo
<lb/>suum prebet ministerium ignis. tu aeris beneficio spiras. et
<pb n="58v"/>
<cb n="a"/>
<lb/>respiras⸵ multas aquarum expellis incommoditates.
<lb/>soliditati terre tutus inniteris⸵ que te suis alit fructi
<lb break="no"/>bus. te suis ditat diuiciis.
</p>
</div>
<div n="5" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">T</hi>ranseat igitur consideratio ad di
<lb break="no"/>uina beneficia. que tibi benignitas munificencie dei abundanter
<lb/>confert. Opera creationis considera que tibi non modicam exhibent
<lb/>utilitatem. intuere recreationis opera⸵ que tibi salutem confe
<lb break="no"/>runt. Si beneficia˷ si dispensationem˷ si dulcedinem diuine
<lb/>clementie consideras interius. semper tibi nouus⸵ semper se ipso quo
<lb break="no"/>dammodo maior tuus tibi occurret <expan><abbr><am>x<g ref="#e665">p</g>c</am></abbr><ex>cristus</ex></expan>. Ipse est dulcedo meditationum.
<lb/>orationum iocunditas⸵ lectionis fructus. actionum finis⸵ fidei fun
<lb break="no"/>damentum. spei firmamentum⸵ caritatis soliditas. uirtutum
<lb/>integritas⸵ quies laboris. desiderii consummatio.
</p>
</div>
<div n="6" type="textpart" subtype="section">
<!-- Following passage is cited by Hunt. -->
<p>
<hi rend="enlarged red">C</hi>onsi
<lb/>derationi igitur reciproce qua quis sue conditionis statum atten
<lb break="no"/>dit⸵ se debet liber parabolorum. considerationi uani
<lb break="no"/>tatum mundanarum⸵ obnoxius est ecclesiastes. contempla
<lb break="no"/>tioni diuine⸵ obsequitur liber canticorum. Clamat idida
<lb/>quia <quote source="Bible.Vulg.Prov.9.10">inicium sapiencie⸵ timor domini</quote>. Concionatur ecclesiastes⸵
<lb/>dicens. <quote source="Bible.Vulg.Eccl.1.2">Vanitas uanitatum. uanitas uanitatum⸵ et omnia uanitas.</quote>
<lb/>Suspirat ad pacis delicias⸵ <persName>sal<add place="overstrike">o</add>mon</persName> inquiens. <quote source="Bible.Vulg.Song.1.1">Osculetur
<lb/>me osculo oris sui.</quote> Idida˷ idest dilectus eris a domino⸵ per hu
<lb break="no"/>militatem. que et sui contemptorem esse hominem docet. et timo
<lb break="no"/>rem discretum adducit. Concionatoris nomen conferent tibi⸵
<lb/>prudentia et spes et temperantia. Prudentia nimirum
<lb/>naturas rerum transitoriarum inuentigans⸵ eas esse ua
<lb break="no"/>nitatibus obnoxias comprehendit. Spes manu desiderii
<lb/>deum ipsum iam tenens⸵ omnia preter deum uanitati multiplici
<lb/>subiecta esse profitetur. Temperantia modicum esse quod nature sat est⸝
<lb/>perpendens⸵ rerum amorem temporalium abiciendum esse nouit.
<lb/>Amor sanctus et deuotio⸵ osculo et amplexibus dilecti deliciantur.</p>
</div>
</div>
<div n="2" type="textpart" subtype="chapter">
<div n="1" type="textpart" subtype="section">
<p>
<lb/><hi rend="dropcap3 red trim-blue">T</hi>riplici igitur considerationi⸵ tria trinomii <persName>salomonis</persName> opera
<lb/>sunt obnoxia. Ingredere itaque. egredere⸵ supergredere. In
<lb break="no"/>gredere cordis thalamum. ingredere humum fossam⸵ et tui
<lb/>statum agnosce. Humus fossa⸵ est terra liberi arbitrii. que si a
<lb break="no"/>ratro discipline bene culta fuerit⸵ letas uirtutum segetes pro
<lb break="no"/>ducet. Clausis ergo foribus animi˷ ne uage <unclear>clamdestinis</unclear> pas
<lb break="no"/>sibus accedant cogitationes˷ tranquillitatis interne perturba
<lb break="no"/>trices⸵ se ipsum conueniat homo. conscientiam consulat⸵ utrum <unclear>directo</unclear>
<lb/>tramite per uias salutis˷ ad metam debitam tendat. Egredere
<lb/>postea cum <persName>abraham</persName> de terra tua˷ de terra scilicet liberi arbi
<lb break="no"/>trii. et de cognatione tua˷ sedatis iam motibus mentis. egre
<lb break="no"/>dere inquam passibus considerationis⸵ ad uanitat<subst><del>i</del><add>e</add></subst>s rerum et utili
<lb break="no"/>tates earundem perspiciendas. Quid nobis ad maiora natis. et
<lb/>uanitatibus mundi? Vtilitates rerum inspecte⸵ in admira
<lb break="no"/>tionem tam potentie quam sapientie quam benignitatis diuine nos
<lb/>rapiant. Supergredere tandem mundialem machinam. et
<lb/>aciem mentis dirige ut potes in lumen immense glorie⸵ et de
<lb break="no"/>fecatis meditationibus indulge. et relegatis procul rerum ima
<lb break="no"/>ginibus⸵ simplicitati intellectus puri preparet iter preuia de
<lb break="no"/>uotio. Audebit amor et dulciter et reuerenter intueri ma
<cb n="b" break="no"/>
<lb break="no"/>iestatem illius qui nutu concutit orbem⸵ et desiderium suum
<lb/>intimare iudici potentissimo set et serenissimo. Porrigat
<lb/>humilitas manu<add>i</add> benignitatis⸵ libellum confessionis. Nul
<lb break="no"/>le in hoc libello reperientur liture. neque enim lituras faciunt
<lb/>lacrime deuotionis. Littere digito amoris sancti scripte⸵ sunt
<lb/>mentis desideria<g ref="#f1e2">,</g> postulationes<g ref="#f1e2">,</g> obsecrationes<g ref="#f1e2">,</g> supplicationes<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>iubili<g ref="#f1e2">,</g> gemitus<g ref="#f1e2">,</g> suspira. In his esto uir<g ref="#f1e2">,</g> cuius conuersatio est
<lb/>in celis. sub cuius pedibus est luna⸵ dum calcas et despicis
<lb/>terrena. Stipentur principum <unclear>latera</unclear><g ref="#f1e2">,</g> satellitum caterua.
<lb/>dum modo tui custos fidelis<g ref="#f1e2">,</g> dominus te muniat et cingat angelorum
<lb/>custodia. Custodiant dominum suum satellites⸵ dum modo te dominus
<lb/>omnium custodiat.</p>
</div>
<div n="2" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">D</hi>um igitur audet pia deuotio medi
<lb break="no"/>tationes defecatas tanquam fidas interne uoluptatis nuntias
<lb/>mittere in presentiam summi iudicis⸵ consideret potentam rectoris<g ref="#f1e2">,</g> sapientiam
<lb/>benignitatem. Profecto si ad creaturas
<lb/>adhibeatur respectus⸵ facile est summi conditoris attendere
<lb/>potentiam. dum res ex nichilo creat. sapientiam⸵ dum sine causa nichil in<add> </add>esse producit. benignitatem⸵ dum res benig
<lb break="no"/>ne conseruat. Potens est⸵ qui in omnibus uoluntatem manci
<lb break="no"/>pat affectui. sapiens⸵ quia qua cuncta coarcet˷ se quoque
<lb/>lege tenet. benignus⸵ qui omnia diligit que fecit. Potens est⸵
<lb/>qui nutu concutit orbem. sapiens⸵ qui omnia antequam essent˷
<lb/>preuidit<g ref="#f1e2">,</g> preordinauit et cognouit. benignus⸵ qui se<g ref="#f1e2">,</g> nos
<lb/>amore eodem facit amare⸵ quo et se ipsum et nos amat.
<lb/>Potentiam locuntur substantiales nature dotes. sapientiam⸵ nu
<lb break="no"/>merus partium<g ref="#f1e2">,</g> figura<g ref="#f1e2">,</g> forma et dispositio. benignitatem⸵ usu
<lb/>rerum. Omnia enim creauit deus⸵ in pondere. numbero et men
<lb break="no"/>sura. ut pondus⸵ ad stabilitatem et potentiam substantialium.
<lb/>numerus⸵ ad partium compositionem et dispositionem. mensura⸵
<lb/>ad utilitates a summa natura limitatas referatur. quamquam
<lb/>in pondere⸵ queant intelligi naturalis eleuatio rei et
<lb/>depressio secundum grauitatem aut leuitatem. numerus⸵ ad plura
<lb break="no"/>litatem ornatuum et uarietates specierum. mensura⸵ ad quan
<lb break="no"/>titatis ambitum et circumscriptionem temporis deputati essencie
<lb/>rei˷ possit referri. et ad prescriptionem effectuum naturalium.
<lb/>Ponderat igitur creaturas⸵ qui tribus digitis appendit molem
<lb/>terre. Quedam ergo sunt eque grauia situ. quedam superiora petuit
<lb/>tanquam leuia⸵ quedam ad centrum tendunt predominante
<lb/>ponderositate. In numero res creauit⸵ qui numeris ele
<lb break="no"/>menta ligat. qui numerat multitudinem stellarum⸵
<lb/>et omnibus eis nomina uocat. Sicut in simplici et summa <del><unclear>a</unclear></del>ie
<lb break="no"/>rarchia
<lb/>trinitas est personarum⸵ sic et in triplici ternos or
<lb break="no"/>dines reperies. et in anima rationali que ad imaginem dei facta est⸵
<lb/>tres partes potentiales agnosce. Quid quod habitabilis
<lb/>nostra in tres distincta est portiones? Ditioni quaternarii
<lb/>subditi sunt quatuor mundi cardines. <unclear>quatuor sunt</unclear> anni
<lb/>tempora⸵ quatuor elementa˷ quatuor humor<subst><del>i</del><add>e</add></subst> corporis˷ quatuor <unclear>politice</unclear>
<lb/>uirtutes˷ quatuor etates<g ref="#f1e2">,</g> quatuor anime uires. Arenam maris
<lb/>et pluuie guttas et dies seculi set et momenta˷ folia arborum
<pb n="59r"/>
<cb n="a"/>
<lb/>et herbarum cum fructibus et floribus<g ref="#f1e2">,</g> species animalium et la
<lb break="no"/>pidum et plantarum<g ref="#f1e2">,</g> colorum uarietates˷ set et mentis cogitati
<lb break="no"/>ones dinumerat sapientia diuina. Animantia repentia
<lb/>super terram et gradientia˷ uoluc<add place="overstrike">res</add> celi et pisces maris qui peram
<lb break="no"/>bulant semitas maris˷ enumerat⸵ tot facies animalium<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>tot garritus auium discernit. In mensura res creat⸵ qui
<lb/>quantitates creaturarum ne in immensum euagentur<g ref="#f1e2">,</g> figuris
<lb/><add place="overstrike">claudit</add> superficialibus et ambit. qui mensurabiles ponit
<lb/>dies nostros⸵ qui terminos rebus prescripsit quos eis transgredi non
<lb/>licet. qui effectus naturales causarum⸵ assignatos sibi conseruare
<lb/>limites iussit. Herbarum uires et lapidum uirtutes<g ref="#f1e2">,</g> sor
<lb break="no"/>tiuntur efficaciem suam⸵ iuxta effectus a natura summa pre
<lb/>scriptos. Disponit item res in pondere⸵ qui quadam lance
<lb/>statere diuine <add place="overstrike">libra</add>tionis quosdam ad superna leuat.
<lb/>in altera uergunt ad ima⸵ crutiatibus eternis puniendi.
<lb/>In numero res ordinat⸵ cui certus est numerus electorum
<lb/>in mensura⸵ qui <quote source="Bible.Vul">mensuram bonam et confertam et coagita
<lb/>tam et supereffluentem dat in sinum</quote> predestinatorum ad uitam.
<lb/>qui citra condignum<g ref="#f1e2">,</g> etiam eternaliter dampnandos punit.
<lb/>Licet autem in maximis rebus admiratione digna sit po
<lb break="no"/>tentia diuina⸵ in minimis etiam procreat admirationem.
<lb/>Quis enim teredonis mollissimi uim penetratiuam<g ref="#f1e2">,</g> formice
<lb/>prudentiam<g ref="#f1e2">,</g> termetis edacitatem˷ sucrionis animo
<lb break="no"/>sitatem˷ apum industriam<g ref="#f1e2">,</g> animos˷ prelia<g ref="#f1e2">,</g> seduli laboris dili
<lb break="no"/>gentiam˷ dona celestia considerans non obstupescat? Nullo
<lb/>item habito respectu ad creaturas⸵ occurret pure medita
<lb break="no"/>tioni ratio declaratura potentiam diuinam<g ref="#f1e2">,</g> sapientiamque et
<lb/>benignitatem. Diligenti namque considerationi elucet potentiam⸵
<lb/>in eo quod immensus est et eternus˷ nullo egens. Nonne item
<lb/>potentia patris delcaratur<g ref="#f1e2">,</g> in eo quod filium generat eiusdem nature
<lb/>cuius est et pater eiusdemque potentie. et coeternum patri? Nonne e
<lb break="no"/>lucet sapientia trium personarum cum benignitate. in eo quod sese mu
<lb break="no"/>tuo fruuntur<g ref="#f1e2">,</g> quod ipsarum una est uoluntas˷ unus amor? Et
<lb/>ut ad creaturas iterato flectamus considerationis obtutus⸵ quanta est
<lb/>potentia iustificare impium? Nonne maius est iustificare
<lb/>impium. quam creare celum et terra? Referendum est autem
<lb/>ad dispositionem diuine sapientie. quod post iustificationem
<lb/>reseruantur primi motus⸵ tum ad exercitium quam ad con<subst><del>uers</del><add>seru</add></subst>ationem
<lb/>humilitatis. O quam magna est multitudo dulcedinis be
<lb break="no"/>nignitatis diuine. dum se ipsum dat deus nobis˷ qui delicias re
<lb break="no"/>putat morari cum fillis hominum.
</p>
</div>
<div n="3" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">T</hi>ranseat et consideratio ad
<lb/>beatam saluatoris passionem. qua se ipsum optulit patris pro
<lb/>nobis⸵ hostiam sanctam. Aperta est terra sanctitatis⸵ ut de fonte
<lb/>uite emanarent flumina salutis. Lateamus in forami
<lb break="no"/>nibus petre iustitie⸵ tanquam columbe gementes ad fenestras
<lb/>suas. O habitacula fida. o mansiones tranquille⸵ o tuti
<lb/>lares. o thalami deuotion<subst><del>e</del><add>i</add></subst>s. Sunt enim plures man
<lb break="no"/>siones<g ref="#f1e2">,</g> plures etiam domus⸵ in<reg> </reg>domo quam <unclear>sibi</unclear> edificauit sapientia.
<lb/>He sunt domus <del><gap reason="lost" quantity="1" unit="character"/></del>eburnee⸵ a quibus mirra gutta et casia
<cb n="b"/>
<lb/>spirant delicias suauitatis odoris fragrantissimi. In
<lb/>his dulcibus receptaculis⸵ certam elegere sibi sedem amor
<lb/>sanctus et deuotio feruens. Audebit amor sanctus˷ quid enim non audeat⸵ lateris dextri partes ingredi penitiores. et ad
<lb/>illud illud cor dulcedinis<g ref="#f1e2">,</g> passibus desiderii lenissimi accedere⸵
<lb/>quod se mucroni lancee exposuit. Admisit et iam intra
<lb/>penates cordis sui⸵ qui tuum cor inhabitat. O si fiat cor
<lb/>meum tanquam cera liequescens in medio uentris mei⸵ dum de
<lb/>corde cordis fidelium pius mentionem facit affectus. Vecors est
<lb/>qui non exactissima diligentia custodit cor suum. Omni custodia
<lb/>ut legetur inferius⸵ serua cor tuum. Nunquid cor suum bene seruat
<lb/>qui cor cordis seruare neggligit? Sit tibi cordi⸵ cor tuum. sit
<lb/>tibi cordi⸵ cor tui cordis. Sol soli iustitie compatiens⸵ passus est
<lb/>eclipsim. luna tamen distante a sole⸵ per sex signa. Ceteris
<lb/>igitur creaturis creatori compatientibus⸵ quid de te sentiam o homo
<lb/>tot et tantis ingrate beneficiis. qui cordi tuo˷ capiti tuo<g ref="#f1e2">,</g> saluti
<lb/>tue˷ uite tue compatienti non compateris? In his esto mecum pie
<lb/>lector. he sint nostre meditiationes. hec sint studia nostra. Sic<add> </add>sic
<lb/>mecum ascende in palmam. sic mecum lege fructus dulcissimos
<lb/>gutturi amantis.
</p>
</div>
<div n="4" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">T</hi>riplici igitur mecum utere pie lector conside
<lb/>ratione. et sic in te ipsum tua flectatur meditatio˷ sic ad terrena
<lb/>extendatur⸵ ut in deum ascendat. Ingredere te ipsum prudens
<lb/>secretorum cordis explorator. et facilior tibi patebit ingressus in pa
<lb break="no"/>rabolas <persName>salomonis</persName>⸵ quas expondere nutu diuino decreuimus.
</p>
</div>
<div n="5" type="textpart" subtype="section">
<p>
<lb/><hi rend="enlarged blue">F</hi>uere tamen nonnulli. qui tribus operibus salomonis assignarent
<lb/>ue˷ lamentationes et carmen. Timor in parabolis ue commina
<lb break="no"/>tur transgressoribus. scientia que docet nos recte conuersari <quote source="Bible.Vul:Phil.2.15">in me
<lb break="no"/>dio huius praue et peruerse nationis</quote>⸵ uanitatibus rerum perspectis˷
<lb/>lamentationes et querelarum et satisfactionum penitentialum
<lb/>indicat. carmen exultationis iocunde⸵ canticis canticorum et
<lb/>legibus deliciarum amoris congruit. Comminationem sapientie
<lb/>audietis infra in parabolis⸵ ubi legitur. <quote source="Bible.Vul:Prov.1.25">Despexistis omne con
<lb break="no"/>silium meum. et increpationes meas neglexistis. Ego uero in
<lb break="no"/>teritu uestro ridebo. et subsannabo⸵ cum uobis quod timebat
<lb/>aduenerit.</quote>
</p>
</div>
<div n="6" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">H</hi>ec in medium protulimus⸵ tropologie deserui
<lb break="no"/>entes. Si enim allegorie stilus obsequatur⸵ uidebitur intelligen
<lb break="no"/>ti liber canticorum primus esse in ordine trium operum salomonis.
<lb/>sicut ordo editionis librorum <persName>aristotilis</persName>⸵ contrarius est ordini ex
<lb break="no"/>positionis eorundem. Liber igitur canticorum⸵ ad misterium incar
<lb break="no"/>nationis. ecclesiastes⸵ ad tempus predicationis apostolice. liber parabo
<lb break="no"/>larum⸵ ad tempora heresum subortarum refertur. Hinc est quod in
<lb/>hoc opere quod premanibus habemus⸵ nomine meretricis˷ tipice de
<lb break="no"/>signatur hereticorum peruersa doctrina. Quoniam uero per gloriosam uir
<lb break="no"/>ginem cuncte hereses erant interimende⸵ transfert se
<lb/>in spiritu in hoc opere salomon quandoque ad misterium incar
<lb break="no"/>nationis. Principaliter uero tropologie indulgere proposui.
<lb/>ita ut allegorie loca quedam specialiter reseruentur. Nec me
<lb/>prolixitatis arguat temerarius arbiter. neque enim expositoris
<lb/>officium tantum⸝ assumere libet⸵ set etiam consolatoriis meditationibus
<pb n="59v"/>
<cb n="a"/>
<lb/>recreare claustralium animos<g ref="#f1e2">,</g> non nunquam iniustis uexatos molestiis.
<lb/>non nunquam propriis sautiatos iaculis. Apes celestia dona ministrant
<lb/>usibus hominum. se tamen aliquando prodolor mutuis perimuit acule
<lb break="no"/>is. Columbe inforaminibus raucos gemitus edentes quasi blanda
<lb/>dultium querelarum amoris susurria⸵ acerrimis quandoque in se insur
<lb break="no"/>gunt insultibus. tanquam innate simplicitatis immemores.
<lb/>Passeri tamen eam exagitanti⸵ cedit columba. tam nobilitatis quam
<lb/>simplicitatis reminiscens. Set quo faciem auertis pie lector. quod cor
<lb break="no"/>reptionibus utor˷ moleste ferens? Set quid? Apicula cum aculeo de
<lb break="no"/>stitui ceperit⸵ mellificare desinit.
</p>
</div>
</div>
</div>
<div n="1" type="textpart" subtype="book">
<head rend="red inline">Incipit liber primus. Capitulum .i.</head>
<div n="1" type="textpart" subtype="chapter">
<div n="1" type="textpart" subtype="section" rendition="lemma">
<p>
<quote source="Bible.Vul:Prov.1.1"><hi rend="dropcap4 red trim-blue">P</hi><hi rend="uppercase">a</hi>rabole salomonis filii dauid regis israel. ad scien
<lb break="no"/>dam sapientiam et disciplinam. ad intellegenda uerba
<lb/>prudentie et suscipiendam eruditionem doctrine.
<lb/>iustitiam et iuditium et equitatem. ut detur paruulis
<lb/>astucia⸵ adolescenti scientia.</quote>
</p>
</div>
<div n="2" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">V</hi>ereor ne dum liber parabolarum˷
<lb/>nostris se concedit manibus⸵ inuidia faciem infecta liuore˷ intonet
<lb/>ore cinico dicens. O dedecus⸵ o indignatio. Non sufficerent ue
<lb break="no"/>nerabilium patrum uolumina in archiuis recondita⸵ nisi nouellas
<lb/>quasdam expositiunculas adicere presumeret modernorum infrunita te
<lb break="no"/>meritas? Siccine sui impatiens˷ uerecundie prorsus ignara<g ref="#f1e2">,</g> ui
<lb/>tio ingratitudinis laborans existit<g ref="#f1e2">,</g> ceca iuniorum impudentia.
<lb/>ut per consequens arguere insufficientie˷ maiorum egregia oper<unclear>a</unclear> gau
<lb break="no"/>deant minores? Superuacuis laborat impendis⸵ qui solem ni
<lb break="no"/>titur facibus iunare. Nonne similiter superfluo detinetur labore. qui ma
<lb break="no"/>iorum lucidas expositiones<g ref="#f1e2">,</g> nouis uiuare contendit? Ad hec. Aut a ui
<lb break="no"/>rorum autenticorum sententiis sumpta sunt que a iunioribus proponuntur⸵
<lb/>aut ductu proprie rationie inuenta. Si in antiquorum scriptis reperiuntur⸵ ad
<lb/>quid repetuntur que alias sufficienter sunt declarata? Si precedenti
<lb break="no"/>um auctoritati in nullo sunt obnoxia. nonne minus autentica
<lb/>censebuntur? Preterea. In solatium <expan><abbr>m<am>ͥ</am></abbr><ex>ichi</ex></expan> cedit. quia cum ueterum labores
<lb/>tinea demoliatur⸵ et opuscula modernorum edax abolebit uetustas.
<lb/>Quid quod non <unclear>sumper</unclear> letum initium. felix consequitur consummatio?
<lb/>Set et si iocundo principio feliciter respondeat finis operis. facilitas
<lb/>tamen intelligentie⸵ contemptibilis lectori‚ obscuritas⸵ molesta
<lb/>censebitur. Set quid? Audeant iuniores audeant operibus nouis
<lb/>insudare⸵ dum non nisi molestos et tetricos reperiant lectores. Experiar
<lb/>igitur siquid possum experiar. et lectoribus assistam comes indiuidua. Scri
<lb break="no"/>bentis diligentiam⸵ tediose prolixitati. subtilitatem⸵ ostentiationi
<lb/>curiose. breuitatem⸵ ascribi faciam negligentie.
</p>
</div>
<div n="3" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">E</hi>t ecce pruden
<lb break="no"/>tia dispositionum animi moderatrix optima⸵ salubre <expan><abbr>m<am>ͥ</am></abbr><ex>ichi</ex></expan> consilium
<lb/>me iudice perhibuit. Decet inquit uirum habitu religionis de
<lb break="no"/>coratum⸵ excipere patientie clipeo˷ iacula inuidie. Nunquid per
<lb break="no"/>horrescit linguarum petulantium pruritus. uix cingula est<g ref="#f1e2">,</g> testi
<lb break="no"/>monium munde sereneque conscientie? Siquis uero in tantam prorumpit
<lb/>impudentiam. ut contumelias refellere uelit contumeliis. etiam
<lb/>si maximus haberetur ante rixam⸵ parem iam se constituit altercanti. Et
<lb/>sic⸵ cedrus degenerans⸵ in ramnum uertitur. O abiecta. set et ab
<lb break="no"/>icienda⸵ humiliatio. Nonne certamur ineuntes. eo ipso quod certant<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>pares sunt? Par igitur efficitur stulto⸵ qui stulto stulte respondet.
<cb n="b"/>
<lb/>Quid? Immo dum rixaris cum inuido. iam i<unclear>u</unclear>ctus censeberis⸵
<lb/>dum uotum assequitur liuor tabescens. Tunc renidet et applau
<lb break="no"/>dit inuidia⸵ dum se desiderii compotem effectam cernit. Nonne
<metamark function="flag" rend="nota"/><lb/>qui tribulant te˷ exultabunt si motus fueris? Nonne qui pi
<lb break="no"/>cem tangit. inquinatur ab ea? Quid munde manui et pici?
<lb/>Nonne qui tangit morticinum. polluitur? Qui dissimilare
<lb/>nouit⸵ pedetentim accedit ad uicotiam. qui prorsus contempnit⸵
<lb/>uictoriam assequitur. qui orat pro <add place="overstrike">litig</add>ioso˷ ut dominus cor ipsius illu
<lb break="no"/>stret ad penitentiam⸵ triumphauit. Inuidia⸵ maximam par
<lb break="no"/>tem ueneni sui bibit. sibi ipsi lues est perniciosa. Motus inuidie⸵
<lb/>uiperee sunt generationes. Rumpitur in partu⸵ uipera. infauste so
<lb break="no"/>bolis infausta parens. Contempnanda est pestis exitialis⸵ sui
<lb/>ipsius cruciatrix. Quo pacto placida pectoris transquillitate fruetur.
<lb/>qui sibi ipsi molestus est<g ref="#f1e2">,</g> nisi ei cuncta suppetant ad nutum? Non est
<lb/>animi uirilis⸵ ob<add> </add>paruipendas emulorum detractiones conster
<lb break="no"/>nari. Vt autem phi<subst><del>n</del><add>l</add></subst>istei caput abscribatur gladio proprio⸵ efficaci
<lb/>ratione dissuasiones inuidie refellamus. Intelligentiam igitur antiquorum uires ingenii modernorum excedere⸵ certo certius est. Cum
<lb/>itaque multos transitus in celesti pagina censerent ueteres esse per
<lb break="no"/>uios intellectui quos presens etas pro imbecillitate sue capacitatis<g ref="#f1e2">,</g> diffi
<lb break="no"/>ciles esse fateantur⸵ multa sponte reliquerunt intacta. que diebus
<lb/>istis indigent expositionem. Adde quia comprehendere subiles prece
<lb break="no"/>dentium patrum expositiones⸵ non semper parua sufficiunt ingenia.
<lb/>Etiam in puncto meridionasi<g ref="#f1e2">,</g> existente centro solis˷ cum ful
<lb break="no"/>gor solaris iubaris potentissimus esse uidetur⸵ fax accensa prebet
<lb/>adminiculum usibus humanis. Radius solaris⸵ nec omnia pene
<lb break="no"/>trat loca. nec attigit singula. Scripta autem modernorum glorantur˷ se la
<lb break="no"/>boribus antiquorum esse obnoxia. quorum uestigia semper gaudent ado
<lb break="no"/>rare minores. Non nego quin artificia laboris humani⸵ sint
<lb/>igne faciem magni iudicis precessuro<g ref="#f1e2">,</g> consumenda. Set nunquid
<lb/>ideo desistent homines<g ref="#f1e2">,</g> terras colere˷ domos construere˷ ceterisque
<lb/>necessariis laboribus insistere? Profecto. plures fortasse reperies le
<lb break="no"/>ctores benignos⸵ quam sinistros interpretes. Quid quod utilitatis
<lb/>pubblice ministri. scriptores efficiuntur? Quid qu<supplied reason="omitted">o</supplied>d uolucres quas
<lb break="no"/>abegit <persName>abraam</persName>˷ nunquam melius fugantur. quam lectione ut oratione?
<lb/>Importune enim sese ingerunt uane cogitatones⸵ nisi animus
<lb/>honesta detineatur occupatione. Mutuis ergo uicibus sibi succedant le
<lb break="no"/>ctio et oratio. hec enim uarietas iocundis spirituale studium nutrit de
<lb break="no"/>liciis. Felicibus igitur ceptis insiste. scribendo tibi pium obligabis lectorem⸵
<lb/>ut te suis iuuet orationibus. Perpetuis itaque delitescat latebris mon
<lb break="no"/>strum inuidie⸵ prudentie consilio salubri adquiscamus. Exposi
<lb break="no"/>toris autem officium assumpturus ex parte⸵ tropologie principaliter de
<lb break="no"/>seruire studebo.
</p>
</div>
<div n="4" type="textpart" subtype="section" rendition="lemma">
<p rend="sidequotes">
<quote source="Bible.Vul:Prov.1.1"><hi rend="enlarged red">P</hi>arabole salomonis filii dauid regis israel⸵
<lb/>ad sciendam sapientiam et disciplinam et cetera.</quote>
</p>
</div>
<div n="5" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">F</hi>elicia censeo an
<lb break="no"/>tiquorum tempora regie maiestatis sublimitas⸵ scribendo<g ref="#f1e2">,</g> utili
<lb/>tati pubblice deseruire gloriabatur. Accedit laus laudi. accrescit
<lb/><add place="overstrike">gloria glorie. dum sceptrum cedit stilo. dum tronus</add> efficitur cathedra. Quid amplius
<lb/>deceat patrem patrie. quam ut totum orbem adoptet tam in filium quam
<lb break="no"/>in disciplulum? In hac parte⸵ preferenda sunt scripta<g ref="#f1e2">,</g> uirtuti
<pb n="60r"/>
<cb n="a"/>
<lb/>uiue uocis. dum enim hec presentes dumtaxat instuit⸵ illa totam
<lb/>informat posteritatem. O si reges moderni⸵ <persName>dauid</persName> et <persName>salomonis</persName><g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>regum illustrium opera legerent egregia et intelligerent. Vter
<lb/>animo uiri prudentis maior occurrit<g ref="#f1e2">,</g> pelleus qui ex magna
<lb/>parte orbem subiugauit. an salomon noster qui moralibus
<lb/>institutis orbem terrarum informauit? Si cedi hostium˷ si
<lb/>uictorie˷ si tropheis debentur triumphi. quanta debent ipsorum
<lb/>esse preconia˷ qui carnem domare<g ref="#f1e2">,</g> mundum fugere<g ref="#f1e2">,</g> uicia con
<lb break="no"/>culcare˷ aerias potestates uincere fideliter docuerunt?
<lb/>He sunt igitur <quote source="Bible.Vul:Prov.1.1">parabole salomonis filii dauid regis israel⸵ ad sciendam sapientiam et disciplinam</quote>. etc. Singule dictiones hic posite⸵
<lb/>pundus habent. unde sic pronuntiari debent⸵ ut sensus iuuetur pro
<lb break="no"/>nuntiatione. Nomen parabolarum⸵ fuctuosam lectori spondet
<lb/>utilitatem. Parabole namque sunt similitudines quedam. que per com
<lb break="no"/>parationem rerum uisibilium⸵ spiritualium intelligentiam insinuant.
<lb/>Audito nomine salomonis⸵ etiam auditoris animus qui prius desi
<lb break="no"/>die torpore languere uidebatur˷ erigitur. tanquam certam nanciscens
<lb/>fiduciam profectus. Quis enim ambigat mangum sapientie thesaurum
<lb/>contineri in scriptis uiri tanti. priuilegiato scientie munere
<lb/>peculiariter donati? <add place="overstrike">Filii</add> <persName>dauid</persName><g ref="#f1e2">,</g> dicitur. qui uidelicet in fastigio cel
<lb break="no"/>situdinis regie⸵ operam exactissimam ingenuis impendit stu
<lb break="no"/>iis. qui super senes intellexit⸵ de cuius etiam semine descensu
<lb break="no"/>rus erat secundum carnem saluator mundi. qui etiam cultus diuini
<lb/>gloriam adauxit gloriose. Dum <persName>salomonem</persName> recolo fuisse filium
<lb/><persName>dauid</persName>⸵ uideor <expan><abbr>m<am>ͥ</am></abbr><ex>ichi</ex></expan> uidere splendorem ex sole procreatum‚ et flumen
<lb/>ex fonte deriuatum. Dum manu forti pacificum successisse
<lb/>cerno⸵ considero pacem<g ref="#f1e2">,</g> uicorie sobolem esse generosam. Quid
<lb/>quod forti operationi et strenue succedit pax eternitatis? Re
<lb/>gis israel dicitur˷ populi scilicet domini peculiaris. cui lex scripta dei di
<lb break="no"/>gito<g ref="#f1e2">,</g> data est⸵ qui cultum latrie<g ref="#f1e2">,</g> uni deo exhibuit. cui tot
<lb/>et tante facte sunt promissiones a domino. In eo item quod dicitur. <quote source="Bible.Vul:Prov.1.1">filii
<lb/>dauid regis israel</quote>⸵ innuitur. quoniam manga magnatibus imposita est
<lb/>necessitas⸵ ne a predecessorum uirtute degener<subst><del>a</del><add>e</add></subst>nt. Monentur
<lb/>etiam spectabilibus et claris orti parentibus⸵ ne reputentur quasi
<lb/>tenebre ex splendore lucis procreate. <quote source="urn:cts:latinLit:phi1038.phi001"><!-- *Facta et dicta memorabilia*, 3.5.1 (ed. Kempf, 139, line 9) -->Dii boni</quote> inquit <persName>uale
<lb break="no"/>rius</persName> loquens de filiis degenerantibus a meritis parentu⸵
<lb/>quas tenebras e<del> </del>quo <del>f</del>lumine nasci passi estis.
</p>
</div>
<div n="6" type="textpart" subtype="section">
<p>
<metamark function="div">¶</metamark> He sunt
<!-- Should these be a new "section"? -->
<lb/>igitur parabole <persName>salomonis</persName> filii <persName>dauid</persName> regis israel⸵ edite uel necessa
<lb break="no"/>rie et utiles<subst><del>.</del><add><g ref="#f1e2">,</g></add></subst> ad sciendam scientiam et disciplinam. Sapientia⸵ est sa
<lb break="no"/>pore uirtutum condita rerum diuinarum <add place="overstrike">cognitio</add>. Quicumque
<lb/>igitur firmiter credit in deum˷ difenter sperat. feruentem habet di
<lb break="no"/>lect<subst><del><unclear>ti</unclear></del><add>io</add></subst>nem˷ habens uel leuem cognitionem rerum supernarum⸵ sapiens
<lb/>est. Nunquid igitur philosophi gentiles⸵ aut recte sapientes aut
<lb/>amatores sapientie rite dicentur? Sapienti<subst><del>a</del><add>e</add></subst> quidem uocabulum
<lb/>quandoque coarctatur. quandoque laxatur. Set nunquam ueri nominis sapientia in <add place="overstrike">puro</add>
<lb/>homine uiatore substitit⸵ sine fide mediatoris dei et hominum.
<lb/>fide inquam⸵ implicita aut explic<add place="overstrike">ita</add>. Puro dixi⸵ respici
<lb break="no"/>ens <persName><expan><abbr>i<am>ħ</am></abbr><ex>esu</ex><abbr>m</abbr></expan> <expan><abbr><am>x<g ref="#e665">p</g></am></abbr><ex>cristu</ex><abbr>m</abbr></expan></persName>. qui non fidem⸵ set scientiam habuit comprehensiuam.
<cb n="b"/>
<lb/>Viatore adieci⸵ eo quod comprehensores fidem non habent. Fides namque
<lb/>et spes⸵ euacuabuntur. caritas autem nunquam excidet. Quid autem
<lb/>sentiat apostolus super iis qui ad inuisibilium intelligentiam per
<lb/>uisibilia peruenerunt⸵ in epistula ad romanos exprimit in
<lb break="no"/>quiens. Quia cum cognouissent deum⸵ non sicut deum glorifi
<lb break="no"/>cauerunt aut gratias eregunt. set euanuerunt in cogitatonibus
<lb/>suis⸵ et obscuratum est inspiens cor eorum. Dicentes enim se
<lb/>esse sapientes⸵ stulti facti sunt. Ceterum cum hic dicitur<g ref="#f1e2">,</g> ad sciendam
<lb/>sapientiam⸵ nomine sapientie. que sapientie subsunt comprehenduntur. sicut ait
<lb/>apostolus. Sapientiam loquor inter perfectos. Sicut et nomine scientie⸵ quanoque ipsum
<lb/>donum. quandoque scita designantur. Filium ergo esse coeternum patri<subst><del><g ref="#f1e2">,</g></del><add>.</add></subst> et per filium
<lb/>omnia facta esse⸵ sapientie subsunt. De his autem dissseret auctor inferius⸵
<lb/>dicens. Dominus possedit me in initio uiarum suarum. Antequam quicquam
<lb/>faceret⸵ a principio˷ ab eterno ordinata sum. et ex antiquis
<lb/>antequam terra fieret. Et post pauca. Quando preparabat celos⸵ ad
<lb break="no"/>eram. cum eo cuncta componens. etc. Sapientie igitur nomine⸵ ea que spec
<lb break="no"/>tant ad trinitatis misterium et ad s<add place="overstrike">supracelestium intelligentiam</add>
<lb/>et fidei archanum⸵ comprehenduntur.
</p>
</div>
<div n="6" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">V</hi>tiles itaque sunt salo
<lb break="no"/>monis parabole⸵ ad sciendam sapientiam et disciplinam. Est dis
<lb break="no"/>ciplina interior⸵ est disciplina exterior. Interior disci
<lb break="no"/>plina consistit in quadam pectoris tranquillitate. cum uidelicet
<lb/>pacata sunt animalia in archa <persName>noe</persName>⸵ cum in interiori uirtutum
<lb/>scola˷ disciplinati mentis affectus˷ temperantie nutibus obse
<lb break="no"/>cundant. Temperantia nimirum etiam uoluptati ad hone
<lb break="no"/>stum finem suspiranti⸵ certos prefigit terminos. ne scilicet
<lb/>presumat desiderium limites excedere discipline. Eget et
<lb/>iustitia<del>m</del> moderamine rectitudinis. ne aut remissa
<lb/>langueat⸵ aut in rigore seueritatis austere mensuram
<lb/>excedat. Disciplina exterior⸵ consistit in sensuum regimine
<lb/>et sermonis circumspectione et ordinata gestuum compositione et
<lb/>rerum gerendarum administrationis moderamine. Quo pacto˷
<lb/>morum honestas in suo statu conseruaretur sine sensuum
<lb/>disciplina. per quorum fenestras mors intrat? <handShift/>Felix est⸵ qui
<lb/>pepigit fedus cum oculis suis. Depredantur animam<g ref="#f1e2">,</g> molles aspectus.
<lb/>et lasciuientis animi nuntius⸵ est nutus lasciuus. Cum elegan
<lb break="no"/>tem cuiusdam transeuntis formam profusius commendaret pretor⸵
<lb/>respondit quidam. pretorem non solum manus set et oculos continentes
<lb/>habere debere.
</p>
</div>
<div n="7" type="textpart" subtype="section">
<p>
<metamark function="div">¶</metamark> Habet et auditus suas delicias⸵ ne dicam ille
<lb break="no"/>cebrarum uoluptatis irritamenta. Cum instrumenti cu
<lb break="no"/>iusdam lasciuis sistematibus emolliri iam inc<add place="overstrike">ip</add>er<subst><del>a</del><add place="margin">e</add></subst>t<!-- Check. --> illud
<lb/>uirile robur pectoris alexandri magni⸵ indignatus<g ref="#f1e2">,</g>
<lb/>canoras rupit <unclear>fidiculas</unclear> subiungens. Frangende sunt
<lb/>corde⸵ ne corda frangantur. Audire etiam libenter turpia⸵
<lb/>corruptionis<!-- check --> animi certissimum est inditium. Qui libenter au
<lb break="no"/>dit detractorem⸵ detractoris nomen meretur. Magis tamen
<lb/>nocet dulce uenenum ad ulationis⸵ que mentem male blan
<lb break="no"/>diciis circumuentam excecat. Olfactus⸵ odoris deliciosi
<lb/>iocunda delectantur fragrantia. fustus⸵ deliciis saporis
<pb n="60v"/>
<cb n="a"/>
<lb/>gloriatur. Prodolor. frequenter sub pretextu necessitatis⸵ efficimur serui ma
<lb break="no"/>le <subst><del>uoluptatis suade</del><add>suade uoluptatis</add></subst>. Esculentorum autem lauticia aut uini gloria<g ref="#f1e2">,</g> in
<lb/>culpa non est⸵ set appetitus immoderantia.
</p>
</div>
<div n="8" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="trim-red">¶</hi> Tactus lenibus demul
<lb break="no"/>cetur. aspera reformidat. Hic quandoque nimis licenter oberrans⸵
<lb/>languentem prius nature fomitem excitat. Set quid? Vix tangen
<lb break="no"/>da sunt ne dum tract<add place="overstrike">an</add>da⸵ que ad tactus circumstantias parti
<lb break="no"/>nent. ne data uerbis impudenter licentia⸵ uerecundis mole
<lb break="no"/>sta sit mentibus. Recolat tamen uir prudens. quia thamar
<lb/>sorbiciunculas animo fratri suo porrexit leni manu⸵ non sine
<lb/>iactura pudicitie uirginalis. Presit igitur regimini sensuum
<lb/>disciplina⸵ moderatrix optima. diserta morum informatrix.
</p>
</div>
<div n="9" type="textpart" subtype="section">
<p>
<lb/><hi rend="trim-red">¶</hi> Sit sermo circumspectus. utilitati fratrum deseruiens⸵ non
<lb/>ostentationi aut uane curiositati. Lingue dicacis pruri
<lb break="no"/>ens petulantia⸵ castiganda. presumptuosa temeritas⸵ pu
<lb break="no"/>nienda. Audent ciues pentapoleos˷ quid enim non audeant
<lb/>hostes nature. audent inquam⸵ flagitium suum honestus uiris im
<lb break="no"/>ponere. pro estimatione sui⸵ aliorum mores<g ref="#f1e2">,</g> diiudicantes. Acu
<lb break="no"/>te sibi prospiciunt. dum uicium quo laborant⸵ grauibus placere perso
<lb break="no"/>nis contendunt euincere. Male seipsos excusant⸵ qui uiros
<lb/>autenticos impudenter accusant. Elephantiosis similes sunt⸵
<lb/>qui morbo tam graui totum orbem infici desiderant.
</p>
</div>
<div n="10" type="textpart" subtype="section">
<p>
<metamark function="div">¶</metamark> Discipli
<lb break="no"/>nata autem compositio exterior⸵ non lene est bene composite mentis argu
<lb break="no"/>mentum. Set o<add> </add>dolor⸵ cum gestus in<add place="inline"> </add>gesticulationes degenerant.
<lb/>In oculorum hirquis transuersa tuentibus˷ in ceruicis obliquatio
<lb break="no"/>ne<g ref="#f1e2">,</g> molli etiam incesu˷ inhumerorum motu minus compositio⸵
<lb/>tipum est elationis reperire. Cum incedentis humeri certa
<lb break="no"/>re uidentur˷ utri liceat precedere. aut dum coraule motus re
<lb break="no"/>presentare coguntur⸵ quis uultum risu non soluat? Incessus pom
<lb break="no"/>ponii pomposus⸵ nunc pugilis nunc alitis iunonii gressum mentitur.
<lb/>Lacertus sure innitens⸵ in cathetum et ypotenusam incur
<lb break="no"/>uatur. basis uicem optinente linea lateris. Set o morum
<lb/>iactura. in domo iustitie˷ capitulum loquor⸵ extenduntur digi
<lb break="no"/>ti. exercentur togata prelia⸵ adeo ut curionem rostra tenere
<lb/>credas. Declamant ibi iuris ignari. cedere nescientes⸵
<lb/>set experiri promptissimi. Quid ni? Imperitia⸵ temeritatem. erudi
<lb break="no"/>tio uero timorem creat.
</p>
</div>
<div n="11" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="trim-red">¶</hi> In admi<add place="overstrike">nistra</add>tione item rerum gerendarum⸵
<lb/>uendicat disciplina quod suum est. Qui enim ex offitio
<lb/>sibi iniuncto<g ref="#f1e2">,</g> specialem tenetur adhibere diligentiam hospitibus sus
<lb break="no"/>cipiendis. caueat hinc ne uultus hilaritas<g ref="#f1e2">,</g> sit dissoluta. inde⸵
<lb/>ne grauis austeritas susceptos contristet.
</p>
</div>
<div n="12" type="textpart" subtype="section">
<p>
<metamark function="div">¶</metamark> Sint igitur affectus
<lb/>mentis⸵ disciplinati. actiones⸵ disciplinate. studia⸵ discipli
<lb break="no"/>nata. Si enim discipline uocabulo rite uti uolumus⸵ conti
<lb break="no"/>nebit disciplina continentiam et sustinentiam. ita ut conti
<lb break="no"/>nentia⸵ sub se contineat abstinentiam. Dignitas enim hu
<lb break="no"/>mane conditionis per immoderantiam sauciata⸵ studio par
<lb break="no"/>simonie medicinalis reformanda est. Abstinentia quidem⸵
<lb/>et medicina est et disciplina.
</p>
</div>
<div n="13" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">V</hi>tiles igitur sunt parabole
<lb/>salomonis ad sciendam sapientiam et disciplinam. Sapientiam⸵
<cb n="b"/>
<lb/>quantum ad fidem. disciplinam⸵ quantum ad mores. Et ad in
<lb break="no"/>telligenda uerba prudentie. et suscipiendam eruditionem
<lb/>doctrine. Ad intelligenda inquit uerba prudentum. qui in
<lb/>parabolis<g ref="#f1e2">,</g> utiles sententias proponere solent. Augentur sa
<lb break="no"/>pientia et doctina in homine⸵ dum intelliguntur uerba pruden
<lb break="no"/>tum. et in thesauro memorie reconduntur. Quid est enim
<lb/>intelligere nisi interius legere. aut inter alia seorsum que uti
<lb break="no"/>liora sunt eligere? Intelligenda sunt igitur uerba peritorum et memo
<lb break="no"/>rie commendanda. que tanquam bone fidei<g ref="#f1e2">,</g> resituere consue
<lb break="no"/>uit fideliter depositum. Set quia non induit recte formam
<lb/>discipuli quis<g ref="#f1e2">,</g> nisi doctor<subst><del>e</del><add>i</add></subst>s approbatores mores imitetur⸵
<lb/>apte subiungit. et suscipiendam eruditionem doctrine.
<lb/>Doctores commendatione digni sunt⸵ qui honestis informant
<lb/>discipulos institutis<add place="above"> et erudiunt</add>. Quid enim est erudire. nisi extra ru
<lb break="no"/>ditatem morum ponere? Approbandi sunt <add>et</add> discipuli⸵ qui doctorum
<lb/>honestati se conformare student. Honesta presidentis
<lb/>uita⸵ et speculum et liber esse debet subditi. Sicut aquila
<lb/>prouocat pullos suos ad uolandum⸵ sic et eruditor disci
<lb break="no"/>pulos incendere debet ad amorem supernorum. Sicut stru
<lb/>cio oua sua et arena recondita aspectu uiuificat⸵ sic
<lb/>preceptor auditorem suum<g ref="#f1e2">,</g> etiam nutu informare debet.
</p>
</div>
</div>
<div n="2" type="textpart" subtype="chapter">
<head rend="red margin">De iuditio et iusticia. Capitulum .ii.</head><!-- This is the last chapter labelled as such. -->
<div n="1" type="textpart" subtype="section">
<p>
<hi rend="enlarged red">S</hi>unt
<lb/>et utiles parabole salomonis⸵ ad faciendam iustitias et
<lb/>iuditium et equitatem. Sensus hic est. Ad faciendum iustum et equm
<lb/>iuditium. iustum⸵ ut secundum allegata iudicetur. equm⸵ ut
<lb/>equitas stricto iuri preferatur. Aut iustum est iuditium⸵
<lb/>cum secundum leges iudicatur. equm⸵ ut non circumueniat iudicem
<lb/>personarum acceptio. Set quid? Et fortasse <unclear>in</unclear>pressum scis
<lb/>simulare. Nunquid enim hec erat mens auctoris? Magis
<lb/>placet paruitati mee expositio <persName>bede</persName> dicentis. iustitiam⸵