030 Nyman E - The Story of Glacier-Bidding Bay - Text.txt

{Number = 030}
{Type = Text}
{Title = Sitʼkunaa G̱eeyí Daat Shkalneek / The Story of Glacier-Bidding Bay}
{Author = Seidayaa / Elizabeth Nyman}
{Clan = Yanyeidí; Ḵaach.ádi yádi}
{Source = Nyman & Leer 1993: 42–90}
{Translator =  Weihá / Jeff Leer}
{Orthography = RP}
{Dialect = Northern - Inland - Atlin}
{Page = 42}
1	Wé Sitʼkunaa G̱eeyí
2	tle yéi áwé yatee,
3	latín wé—
4	yáadu á wé sítʼ anax̱ haat kaawa.ayi yé tle
5	tle yóo aax̱ ḵukayaxát.
6	Tlél tlax̱ unalí wé g̱eey,
7	tle chʼa yaadachóon áwé tle yóo yatee.
8	Tle xʼaa áyá yáat tle.
9	Á áwé Yanyeidi Xʼaayí,
10	ḵa tsu Sítʼ Xʼaayí yóo áyá has ayasáakw
11	tle aax̱ áwé tle yá Taku Lodge-de tle ḵukawdishóo.
12	Á áwé has akanéek áwé wé ax̱ éesh wé du húnx̱u tín wooch een,
13	wé sítʼ
14	oon yoo x̱ʼadudli.átk,
15	ḵaa x̱ʼaya.áx̱ch yóo has x̱ʼayaḵá,
16	wé Naada.éiyaach
17	tsu aax̱ daak wullaayí yéeyich
18	á aax̱ áwé has awsikóo.
{Comment = Break in text, line not numbered.}
19	Á aag̱áa áwé wé ax̱ éesh tle yá sítʼde woogoot tle,
20	wé Néix̱ʼw ḵu.a.
21	Wé Natsʼál ḵu.a áwé yáat, yá g̱eey táak áwé
22	át ayaawayeik wé tsaa—
23	goonáx̱ sá kei aa yawdzi.áa—
24	áyá chʼas ayasa.únx̱aa,
25	chʼas ayasa.únx̱aa.
26	Ax̱ éesh ḵu.a áwé tle yáade woogoot wé sítʼde.
27	Deishi aadé du óonayi duwa.áx̱ch.
28	«De tsu aa wdzitóok wé óonaa»
29	yéi daayatooḵá wé ax̱ éesh,
30	wé tléixʼ aa,
31	wé Natsʼál.
32	Kaaxwáashgí—
33	gúshé xʼoondahéen sáwé aadé at wuli.óon,
34	de chʼáakwx̱ nastée áwé tsu chʼas anax̱ haat uwagút.
35	Dleit yátxʼi x̱á yéi yatee.
36	«Wéix̱ yaa nagút ax̱ éesh» tle yóo x̱ʼayax̱aḵá.
{Page = 44}
37	Chʼa áxʼ g̱aax̱tusiteeni yé yáx̱ kunaaliyi yé áwé
38	haa een aawachʼíx̱ʼ wé sítʼ.
39	Daa sáwé a ká tle yóo kayaxát.
40	Sítʼ tle yóo áwé aag̱áa áx̱ dax̱ kaduháshxʼw,
41	yei naléin áwé
42	Chʼa aan áwé tle yéi
43	sítʼ x̱ʼáanáx̱ tle yóo
44	tle yáanáx̱ haat uxeexch tle tsu.
45	Yáat tsu aa téen, tle tsu a x̱ʼáanáx̱ tle tsu.
{Comment = Break in text, line 46 is blank.}
47	Aag̱áa áwé wé sítʼ kei aawasʼúw tle yóo,
48	tle wé tsaa sheiyí áwé tle a daa ayaawayeeḵ,
49	ḵa yáat tle yóo,
50	kanéisdi yáx̱ a ká.
51	Aag̱áa áwé tsá a káa akaawachák wé tsaa,
52	tle yóo wooch daséixʼin tle.
53	Yeisú
54	yéi ayawsiḵaa, «Yá Sitʼkunaa G̱eeyíde áyá iwduwa.éexʼ»
55	tle yéi áwé ayawsiḵaa.
56	Ách ásíwé tle yéi tle g̱unayéi uwaxíx tle.
57	Ha wáanáx̱ ḵu.a sáyú chʼu tle
58	a daa yaa laháshch tle tsu yáatʼaa tle tsu wé tléixʼ aa,
59	tle yóo,
60	tle ḵaa x̱ʼáanáx̱ át woogoodi yé yáx̱ yatee wé sítʼ.
61	Tle chʼas tulatín áwé.
62	Tle yéi, tle wé Sitʼkunaa G̱eeyí yéi yatee,
63	tle ḵúnáx̱ yáat áwé tle
64	tle áxʼ tle yandachóon yan uwagút—
65	yan uwaxíx wé tʼéexʼ.
66	Tle a kanax̱ sanaashóo,
67	tle a daax̱ yei nalléin tle.
68	Tláakw áwé wé a daat has uwa.át,
69	sʼélʼ xʼwán áwé yéi s adag̱aa.oo.
70	Tle a kaax̱ tle yóo dáḵde dug̱éech tle yóo.
71	Tle wé a kaax̱ daaḵ has akajéil áwé tle
72	wé g̱éen tle has awlixaash.
73	Aag̱áa tsá yeisú tle yóo has awsixʼáa.
74	Chʼa g̱una.aa sheey anax̱ has ayawlitsáḵ
75	tle a kát has akaawayíḵ.
76	Tle wé tsaa áwé tle a ḵʼalóonáx̱ has anaxáshch,
77	tle anax̱ has ayawusyeeg̱í tle
78	ax̱ éekʼ jeet,
79	tléixʼ aa áwé x̱át.
80	Kashix̱ʼilʼk wé át chʼu tle yóo
81	yaa nashx̱ʼílʼ,
{Page = 46}
82	tle dax̱ katoox̱útʼxʼw áwé wé sʼísaa hít x̱ʼawooldé.
83	Héʼ wé ax̱ tláakʼw ḵa wé ax̱ tláa ḵa ax̱ shátx̱
84	tle has awliháw kwshéiwé
85	wé áa has gug̱alxʼish yé tle.
86	Chʼu násʼgináx̱ hás áwé lítaa hasdu jeewú.
87	Jée, dax̱ x̱asikʼéi, a x̱oo aa áwé tle tʼoochʼ yáx̱ dag̱aatee,
88	yá a kachʼéchʼx̱i tle yóo.
89	A kaadé lig̱ée wé tʼoochʼ yáx̱ x̱asateeyí.
90	Tle á áwé tle dax̱ has alxʼéesh tle.
91	Héʼ, tle daa sá tlax̱ ḵóot uwahayi áat wudujaag̱í
92	a yáx̱ áwé tle a kaax̱ sh dlitée ax̱ shátx̱ ḵu.a.
93	Tle yá a koowú áwé tle aax̱—
94	a geení áwé yóo duwasáakw—
95	tle aax̱ dax̱ alxáash tle.
96	Tle tséek tóox̱ áwé yéi adaané tle dax̱ alhéets,
97	tle dax̱ alxáasʼ tle yóo.
98	Tle wé gishoo xáasʼi oodag̱aayáa tle.
99	Tle wé dleit tín áwé tle tsu ooxáasʼch tle yóo,
100	té ḵʼwatl kaadé tle.
101	Yan has asnée áwé tle wé naas a yídáx̱ yéi s adaané,
102	tle chʼa du jisháaxʼ áwé wé ax̱ shátx̱.
103	Tle yáatʼát yáx̱ áwé kootlaa,
104	wóoshnáx̱ yaa anasyíḵ tle yóo.
105	tle yínde yei nagásʼ.
106	A tú áwé tsá wé tsaa dleeyí tle yáat aa uwatsáḵ ḵa yáat,
107	wé taay áwés tsu yáat tle daaxʼoon yeeká.
108	Tle a tóode áwé yei naxíx wé [dleey ḵa wé taay]—
109	tle a daax̱ yéi aa nasneen tle yóo.
110	Tle yá a yáanáx̱ kei asnée áwé tle
111	ax̱ʼawsi.áx̱w tle.
112	Tle ax̱ʼasa.áax̱w áwé tsá wé ḵʼwátl kaadé aawatee,
113	tle ax̱ʼawli.úk tsu.
114	Tle yaa na.éen yé yáx̱ áwé tle chʼas
115	tle a daa yaa ndax̱agi yé yáx̱ yaa naneen
116	yóo yaa ndax̱ʼíx̱ʼi.
117	Tle wé dleey tsú, kaaxwáa yéi yaa kagootláa.
118	Deishi ya.ée—
{Page = 48}
119	tle all day gíwé a kát as.ín—
120	wudli.úk.
121	Áwé tsaa geení tsú de yan uwa.ée.
122	Tlél tlax̱ taay áwé yéi utí.
123	Chʼu tle chʼas yóo ḵunoogú gíwé
124	tle chʼas x̱ísʼ yáx̱ áwé yatee
125	tle chʼa taay tín tle.
126	Tle chʼa wtuwaḵídi yé yáx̱ áwé haa yatee uháan ḵu.a
127	wé ax̱ éekʼ tin,
128	tle chʼa yóo tooteení tle tlél haa tuwáa ushgú.
129	Héʼ, tle aax̱ daaḵ awsi.ín wé du ḵʼwádli wé ax̱ shátx̱.
130	Tle wé yán haawú káxʼ áwé yan aawatée
131	a tóodáx̱ héen g̱aag̱adaayí yís,
132	wé aan uwa.iyi héen a tóotx̱ g̱aag̱adaat.
133	Wé tsaa geení tsú tsu chʼoo yéi.
134	Ax̱ éesh ḵu.a áwé tle wé a sʼóog̱u tle has akawsihán tle yóo,
135	tle sʼiḵyatóo yoo has ali.áatk tle.
136	Has awsikóo áwé de tlél gax̱toox̱aayi wé ax̱ éekʼ tin,
137	chʼa haa tuwáa áwé ksiyéi,
138	tle ḵúnáx̱ tʼoochʼ yáx̱ x̱áwé dag̱aatee a dleeyí ḵa wé a sheiyí tsú.
139	Héʼ, ax̱ shátx̱ tle yóo áwé aklaxʼáasʼ wé a naasí tle yéi,
140	tle wé dleey a tóo uwa.ée.
141	Tle éilʼ a yáa yéi yoo asineek tle.
142	Aag̱áa áwé tsá akaxásht, ax̱á.
143	«Kʼe x̱ʼéi aa idanú» yóo x̱at daayaḵá,
144	«Tléikʼ» tle.
145	Ax̱ éekʼ tsú «Tléikʼ».
146	Tle wé a geení tsú tsu chʼoo yéi tle yóo aklaxʼáasʼt tle,
147	tle wé dleey xook tín áwé tle ax̱á.
148	Uháanch ḵú.a tléikʼ tle chʼas
149	chʼas wé dleey xook yéi kulgei áwé haa jeet wududli.át,
150	chʼas á áwé wtuwax̱áa.
151	A sayeiḵ tsu chʼoo yéi, tle yéi tle chʼas wé kóox,
152	kóox has awsi.ée, chʼas á áwé wutuwax̱áa.
153	Deishgí déi daaxʼoon ux̱ée.
154	Áwé ax̱ éesh yéi yaawaḵaa, «Yax̱ has yagux̱laláaxw wé at yátxʼi.
155	Kʼe yú g̱ílʼ yaadé nḵagoodí,
156	jánwu shákdé áwu,
157	ḵushtuyáx̱ jánwu yádi x̱wa.óoni.»
158	Tle woogoot.
159	Tlél tlax̱ yeewuyáatʼ áwé tsu chʼas anax̱ haat awsixátʼ wé jánwu.
160	Wé g̱éen a séi awsidúxʼ,
161	aan yóo yaa anasxátʼ.
162	Tle wéixʼ haat awsixátʼ,
163	tláakw áwé tle wé yán haawú—
{Page = 50}
164	tle yú ḵʼáatlʼ yax̱ x̱áwé dax̱ sitee wé át—
165	tle wooch kináa áwé tle yóo áx̱ yaa has akanaljél.
166	Has awlixʼeesh wé jánwu.
167	Yá a g̱ádzi áwé tle tláakw tle akawlixʼásʼ tle yú ax̱ éesh ḵu.a—
168	awsikóo haa éet yaan uwaháa—
169	tle wé gishoo eex̱í tin tle akawlisʼíkw haa x̱ʼeis.
170	«Yax̱ has yagux̱laláaxw wé at yátxʼi» yú.á.
171	Tle chʼa a áwé tsa wtuwax̱áa wé ax̱ éekʼ tin.
172	Kóox tsú aan has awsi.ée.
173	Tle ax̱ éesh yéi yaawaḵaa,
174	«Tlél uligéiyi jánwu áwé chʼas wé at yátxʼi x̱ʼeis áwé.
175	Uháan ḵu.a áwé tsaa dleeyí káa yei ḵugax̱toostée»
176	yéi áwé x̱ʼayaḵá.
177	Tle yagéi aadé s aawajag̱i yé wé tsaa.
178	Á áwé yan has ax̱sanee yís,
179	tle aadóo aayí sá yan awlixʼísh tle has al.élʼx̱ tle,
180	tle tsu tléixʼ aa, tsu tléixʼ aa.
181	Chʼas kei dax̱ nadag̱át wé tsaa doogú ḵu.a tle yóo.
182	Dax̱dahéen gíwé—
183	wé Kax̱tóok X̱ʼayee áa yéi haa yatee
184	sʼísaa hít yee—
185	dax̱dahéen gíwé aadé awusxáatʼ ax̱ éesh
186	wé tsaa taayí ḵa wé—
187	wé a doogú,
188	aan.
189	Yáaxʼ áwé tsá aadé g̱unayéi wtuwa.át,
190	tle áa kei wtuwa.át.
191	Tle ldakát áwé tle tʼéeshde has al.aat wé ax̱ tláa wé tsaa,
192	tʼéesh yax̱ yawdudliyéx̱ tle yóo,
193	yóo yax̱ yakawdudlijél.
194	Tle yax̱ yasaxóok áwé tle has akaawachák.
195	Tle aax̱ yeisú wé nánde g̱unayéi wtuwa.át—
196	a tóoxʼ gwál chʼa násʼk gíyú utí haa keidlí—
197	tle wé boundary line éexnax̱.á wóoshnáx̱ tíy hít át da.áa tle aadé áwé.
198	Á aag̱áa áwé wé—
199	gwál i een kax̱waneek wé game wardens jeedáx̱ ḵut ayawtudi.aat?
200	(Tléikʼ.)
201	Ha tle á ktsú i tuwáa sigóo i een kax̱aneegí?
202	(Aaa.)
203	Tle wé wóoshnáx̱ teey hít,
204	yagéi wé wóoshnáx̱ teey hít
{Page = 52}
205	tle á áwé a yee neil ḵuwtuwa.óo.
206	Sdoox tsú a yee, heater tsú a yee.
207	«Kʼe dzískʼu lʼóon kuḵwagóot wé gáan yan yéi x̱wsaneeyí»
208	yóo x̱ʼayaḵá wé ax̱ éesh ḵu.a wé Néix̱ʼw.
209	Tle wé gán yan yéi has asnée neildé tooyáa,
210	ax̱ éekʼ tin katoocháak.
211	Yagéiyi hít áwé,
212	tle yú éexnax̱.á wé x̱ʼaháat kíknáx̱ áwé tle tóo
213	áa katoocháak tle yóo,
214	héinax̱.á tsú tle.
215	Gáan áwé tsu haa jiya.áak yéi awsinee wé ax̱ éesh
216	yeisú tsu áa ktudacháak
217	tle yú dikínde kaawa.úk tle yóo.
218	A siyeiḵ áwé alʼóon woogoot.
219	Tleiḵáa ḵa keejín yéi áwé du.óow wé a doogú,
220	wé éilʼ káaxʼ.
221	A yís áwé tle
222	wé ax̱ tláakʼw Daax̱láa ḵa ax̱ tláa
223	X̱ʼadeiknaa.aat,
224	yáadu ax̱ shátx̱ X̱aasteen,
225	tle wé dzískʼu yáadi áwé du jeex̱ du.aax̱ wé ax̱ shátx̱ ḵu.a.
226	Wé háas ḵu.a áwés wé a tláa
227	wáani déix̱ has oojaaḵch tle yéi.
228	Dleit ḵáa áwé tle yá Tʼaaḵú diyáanax̱.á
229	haa keekáa yéi yatee
230	De yaa ndashán wé ḵáa shaan,
231	Oscar Yehring yóo duwasáakw.
232	Tle áwé tle ax̱ éesh yéi yaawaḵaa,
233	«Kʼe du x̱ʼéix̱ aa nax̱tootee yá dleey,
234	tlax̱ yakʼéiyi aa a sʼóog̱u ḵa wé—
235	kadulsʼikwx̱ aa a g̱atsdaadleeyí» tle yóo yaawaḵaa.
236	Tle dax̱ has aawaxásh tle yóo tle aadé daak aan uwagút,
237	du x̱ʼéix̱ wuduwatee.
238	Yeisú aax̱ sh tug̱áa ditee.
239	X̱achu hú ásíwé kei haa kakg̱wanéek.
240	Tle xʼoondahéen sáwé dzískʼw yax̱ ayawlijáḵ
{Page = 54}
241	wé ax̱ éesh ḵa wé tléixʼaa,
242	wé du húnx̱w,
243	wé Natsʼál.
244	Tle chʼu dáx̱ináx̱ hás has na.átch
245	tle wé at doogú haax̱ dul.aat.
246	Tle hás ḵu.a áwé yéi s adaané wé ax̱ tláa wé at doogú.
247	Héʼ, tle yóode yéi dax̱ x̱ʼatukwdliyáatʼ,
248	wé hasdu at doogú aadé has ashayatee yé.
249	Chʼa wáa yoo kootée sáwé tsá
250	chʼas haa x̱ánt uwagút wé ḵáa, wé dleit ḵáa,
251	jáaji yéi dax̱ adag̱aa.oo.
252	Ḵachu tle
253	wé dzéskʼw áa has a.een yé x̱oo ásíwé át woogoot tle
254	xʼúxʼ kaadé yaa akanashxít.
255	Adax̱ áwé tle aax̱
256	tle wé Taaltsux̱éide tle tsu has at kaawanáa,
257	tle tsu áa kei wtuwa.át wé g̱aatáa yéi daané áwé.
258	Tle wé at doogú ḵu.as tle chʼa áa yéi wootee,
259	ḵa wé tsaa doogú.
260	Tle dax̱ wududlixwách,
261	dax̱ has awlixwách wé ax̱ tláa,
262	wé neilnáx̱,
263	wé tsaa doogú,
264	tle yax̱ dax̱ ayawlixwách.
265	Chʼa yeisú l hasdu x̱ánt ḵutooteenjí áwé wé ax̱ tláakʼw,
266	g̱úḵlʼ kwshéiwé aawa.ún wé ax̱ éesh.
267	A áwé tle awlikʼúts ax̱ tláakʼw Daax̱láa ḵu.a,
268	chʼu tle chʼas yá a kʼitukax̱ʼwáalʼi áwé
269	tle itʼs pretty, you know.
270	Tle awlixʼeesh wé g̱úḵlʼ,
271	tle at káa yoo aya.áx̱k tle,
272	tle yéi x̱ʼwáalʼ yáx̱ yatee tle.
273	Tle awlixwách tle
274	jintaak.wúg̱aa tín,
275	yóo.
276	Aag̱áa áwé tsá yeisú tle yan xóok tle akawlikʼwátʼ.
277	A daax̱ at dudzinéegu át áwé wé g̱úḵlʼ,
278	tle á s aawatʼee wé game warden-ch.
{Page = 56}
279	Wé Oscar Yehring,
280	tle chʼa wáa sá dzískʼw has aawajáḵ
281	tle du x̱éix̱ duteex̱ tle,
282	tle hú ásíwé tle kawjixít
283	wé game warden-xʼi jeedé,
284	«Tle ḵutx̱ áyá yaa has at shunalxíx yáat.»
285	Tle wé ax̱ éesh aawasáa ḵa wé tléixʼ aa
286	ḵa wé uháan dáx̱ináax̱ at yátxʼi ḵa wé násʼgináx̱ sháa.
287	Táakw áwé,
288	tle wé Taaltsux̱éixʼ kei too.áat áwé
289	tle sʼísaa hít yee áa yéi haa yatee.
290	Tle wé g̱aatáa yéi s adaané,
291	chʼa xʼoon sáwés yatee wé g̱aatáa.
292	Á áwé yéi s adaané,
293	yáaxʼ áwé tle sagweit yéi has awsinee—
294	yá Lingít aayí g̱aatáa áwé yéi duwasáakw sagweit—
295	tle kínde s asawli.át tle.
296	Tle gushé xʼoon kʼóox sáyú has aawajáḵ,
297	ḵa wé nóoskw,
298	daa sáwé, ḵa wé lukshiyáan,
299	áyá dax̱ has awdzig̱át.
300	Shayadihéin!
301	Yáaxʼ áwé tle wé sʼigeidí chʼu tle a ḵéeduxʼu tle ḵa wé a hítxʼi,
302	tle a x̱oo has waḵkoowáachʼ,
303	a x̱oot has awdlig̱een.
304	Tle chʼa hasdu jisháaxʼ áwé kei na.át.
305	Tle wé g̱aatáa / yax̱ has adeil.
306	Tléixʼ hundred wanyáaxʼ áwé has aawajáḵ
307	wé sʼigeidí aax̱.
308	Tle aag̱áa áwé tle yéi s yaawaḵaa,
309	x̱aanásʼ[ḵatulayeix̱].
310	Héʼ, áxʼ tsú has a.een wé dzískʼw,
311	tle yá March yát áwé chʼu tle kínde has axáash
312	wé ax̱ tláa ḵu.a
313	tle kaadé has alxʼáasʼ,
314	tle ldakát wé dzískʼu dleeyí wdudzixúk.
315	Tle wé a sʼaag̱í. áwé tle
316	wé a sʼaḵtu.eex̱í káx̱ tle yéi s awsinee,
317	tle wé at kulóoxʼshani yax̱ dax̱ shayawlitsʼítʼ wé at sʼaag̱í eex̱í.
318	Wé at doogú hasdu jeet kaawasóos,
319	yax̱ yaa has ayanalxwách.
320	A x̱oo aa áwé dleit yáx̱ dag̱aatee,
{Page = 58}
321	a x̱oo aa áwé wé naaḵw tín—
322	tlél yáat yáx̱ sʼóosʼani á—
323	wé naaḵw áwé
324	tle aan áx̱ dax̱ has aklasʼíḵx̱.
325	Uháan ḵu.a áwé yéi haa kwdzigéi,
326	chʼas wé gán neildé tooyáa yé éexʼ gíwé haa ukʼé,
327	wé ax̱ éekʼ tin.
328	Yáadáx̱ áwé,
329	héʼ, chʼu tle de May yát áwé de kayaaní yéi yaa naneen.
330	«Góok, daak ḵatooḵoox̱ú
331	Juneau-dé, wé at doogú gax̱toohóon» tle yóo has yaawaḵaa.
332	«Aag̱áa tsá yú Shg̱agweináx̱ ḵugax̱tootéen
333	Áa Tleindé.»
334	Tle «Aa» tle yóo has x̱ʼayaḵá.
335	Ách áwé ax̱ éesh tle wé x̱aanásʼ awliyéx̱ tle
336	gwál de yóode yáanáx̱ kuliyáatʼ.
337	Aag̱áa tsá tle a daa ḵʼanáax̱án yáx̱ aya.óo tle yóo.
338	Wé a g̱ei áwé tsá áa kawduwachák wé dzískʼu dleeyí xook,
339	a daa.áax̱w tle wooch kináa tle yóo,
340	ḵa wé sʼigeidí wdudzixúk,
341	tle á tsú tle tle yéi kawduwachák,
342	wé dzískʼu eex̱í, wé dzískʼu sʼaḵtu.eex̱í
343	áa has akaawachák.
344	Ha wé at doogú tsú, tléixʼ hundred wanyáaxʼ áwé wé sʼigeidí,
345	ḵa wé kʼóox,
346	daa sá lukshiyáan, dáa,
347	yax̱ has yawdzig̱adi át.
348	Wé chʼaḵúx̱,
349	chʼa a tóoxʼ áwé tsá chʼas wé—
350	wé ax̱ wóo Yax̱góosʼ,
351	ax̱ káakx̱ siteeyi aa ḵáa—
352	heʼs my uncle—
353	wé du shát Laanaatk,
354	ḵa wé du kéekʼ áwé
355	Waḵnaas yóo dusáagun,
356	ax̱ tláa du éekʼ áwé ax̱ káakx̱ wusitee,
357	heʼs my uncle.
358	Ax̱ éex̱ dashéeyin kuhaankéex̱ x̱at sateeyí.
359	Aag̱áa áwé tle
{Page = 60}
360	cha chʼas haa x̱áni kei has wudlitsáḵ,
361	tle wé sʼigeidí áwé has alʼóon hás tsú.
362	Déix̱ gíwé haa x̱áni has wux̱í.
363	Tle yáadáx̱ áwé tle yéi has yaawaḵaa,
364	«Haa een yaax̱ g̱aag̱a.aadí wé Ḵeedudáa.
365	A yayeeg̱áa áa yéi haa kg̱watée,
366	wé Taaltsux̱éi wát.»
367	Ách áwé tle ḵoon yaax̱ woo.aat wé ax̱ éekʼ ḵu.a.
368	X̱achu de wé game warden ásíwé de át uwaḵúx̱,
369	tle wé hasdu at doogú tle aax̱ kawduwajeil tle wé
370	yéi has awsineeyi sʼigeidí tle ldakát.
371	Á áwé násʼgináx̱ áwé has yatee,
372	dáx̱ináx̱ wé American aayí game warden,
373	yáatʼaa áwé wé Canadian aayí,
374	násʼgináx̱ game warden áwé.
375	Á áwé ax̱ aat,
376	wé Yax̱góosʼ du shát Laanaatk—
377	chʼu aag̱áa át woogoot—
378	du kéekʼ áwé
379	my uncle-ch uwasháa,
380	Ḵaalyátʼ yóo dusáagun.
381	Á áwé du seidí áwé tle yéi yatee,
382	góon seit áwé yéi ana.weich áwé tle
383	yá du doonyaaxʼ yéi yatee.
384	Á áwé tle aadé áwé,
385	tle yáade áwé wooshee wé game warden ḵu.a
386	tle ash séináx̱ kei akawsixátʼ.
387	«Ax̱ tuwáa sigóo yá i seidí»
388	tle a kujéen áwé aadé wooshee tle anax̱ kei akawsixátʼ.
389	Tle kʼadéin áwé a daa yoo akwdlig̱ínk tle.
390	Kʼadéin a daa yoo akoolg̱éen áwé tle ajeewanáḵ tle chʼa yéi.
391	Tle tliyaadé áwé a jín aawagwál,
392	wé ax̱ aat Laanaatk ḵu.a.
393	Tle yáaxʼ áwé tle daak has uwaḵúx̱,
394	wé at doogú tle yaakw yíde has akaawajeil,
395	wé dzix̱áawu át yéi s awsinee.
396	Has ach x̱ʼawóosʼ áwé yóotʼaa Tom Williams
397	ḵa Telegraph Jack gí de yisikóo?
398	(Aaá.)
399	Tle wé ax̱ aat ḵu.a tle yéi,
400	«Tlél yee x̱ʼatoo.áx̱ch, tlél—
401	tlél yee x̱ʼatoo.áx̱ch» tle yéi,
{Page = 62}
402	chʼa Lingit x̱ʼéináx̱ áwé yéi x̱ʼayaḵá,
403	tle aax̱ daak has uwaḵúx̱.
404	Tle chʼu aag̱áa xáanaa áwé tle
405	wé du x̱úx̱ haat has uwaḵúx̱ wé du kéekʼ tin.
406	Tle aan dax̱ akaawaneek,
407	daa sáwé tsú Ḵeedudáa hasdu een yaakwt áa.
408	Tle chʼu aag̱áa taat áwé wé Shorty Jackson tle
409	du kéekʼ tin haa x̱áni kei uwa.át tle tsu.
410	«Game warden haa at doogú
411	haa eetídáx̱ has awli.aat.
412	Yee eeg̱áa ḵudushée» tle yóo has adaayaḵá wé ax̱ éesh,
413	ḵa wé ax̱ tláakʼw ḵa ax̱ tláa.
414	De yan haa uwanée wé íxde!
415	Tle ách áwé tle aax̱
416	a siyeiḵ áwé tle aax̱ daak haa wlihásh—
417	daak wulihásh wé ax̱ éesh
418	wé x̱aanásʼ tin.
419	Uháan ḵu.a áwé xwaasdáa yaakw / a yít tooḵéen.
420	Haa shukáx̱ áwé yei nalhásh.
421	Tle wé tsaa doogú áxʼ yéi duwa.uwu yé
422	ḵa wé dzískʼu doogú áa yéi duwa.uwu yé
423	tle anax̱ yan wutuwaḵúx̱,
424	wé cabin yee áa yéi haa téeyi yé.
425	Daa sáwé tsú tle x̱ʼéidáx̱ has aawalʼéexʼ tle,
426	tle wé dzískʼu sʼaag̱í áwé tle yóo has akaawachák
427	tle yóo, tle yóo, tle yóo,
428	tsu héit tle tsu wéit, tle wéit.
429	Tle gúshé xʼoon yeekaadé sáwé has aawatíw,
430	tlél x̱wasakú á ḵu.a.
431	Tle wé g̱úḵlʼi doogú aax̱ has aawa.aax̱
432	ḵa wé tsaa doogú yax̱ yawdudlixwaji.
433	Tle ldakát tle aax̱ tle yéi s awsinee.
434	«Ha xʼéig̱aa ásíyá tle tlél haa jiyís—
435	yagéiyi át áyá ḵut kei gax̱toog̱éexʼ» tle yóo has yaawaḵaa.
436	Tle wé Naahéeni yóo duwasáagu yé yíde áwé
437	wé x̱aanásʼ wududzixáatʼ tle—
438	kei ndusyíḵ.
439	Tle l áa g̱aax̱dudziteeni yéináx̱ kei has awsiyíḵ,
440	ḵa wé chʼaḵúx̱ tsú tle kux wuduwashát wé chʼaḵúx̱ ḵu.a,
441	tle yindatáan has aawataan
442	g̱axoogú yís.
443	Tle wé x̱aanásʼ ḵu.a áwé
444	tle wé dleey xook a daa.áax̱w yéi dax̱ kudligéi,
445	yóode yáx̱,
446	héende áwé has aklaxéisʼ,
{Page = 64}
447	tlél aadé yú shaa yáx̱ kei x̱duwayaayi yé.
448	Tle wé keitl, keitl x̱éeyi yéi has awsinee wé ax̱ tláa,
449	wé keitl x̱éeyi tóo has kawdichák.
450	Uháan ḵu.a áwé wé tás kadleeyí tle chʼas yakʼéiyi aa áwé
451	tle gwéil tóo kawduwachák wé ax̱ éekʼ ḵa x̱át,
452	haa wóowu sákw áwé,
453	ḵa wé at sʼaag̱í eex̱í.
454	«Yaa gax̱yeeyáa, yee wóowu sákw áwé»
455	tle yóo haa yawdudziḵaa.
456	A siyeiḵ chʼa yeisú tsʼootaat áwé g̱unayéi wduwa.át—
457	a yáx̱ g̱aalée wé shaa.
458	Uháan ḵu.a at yátxʼi yisikóo tlél daa sá tóo oonook—
459	héʼ, áx̱ kei wooch gatoolkélʼch ax̱ éekʼ tin,
460	ax̱ shuká áwé,
461	chʼa du ít yéi nax̱saneech.
462	Yú dikée kei x̱too.ádín áwé s du yeeg̱áa áa x̱tooḵeech,
463	chʼa wé yaa ntudayáan chʼa aan.
464	Wáa nanée sáwé ax̱ éesh—
465	tle déi yú dikée a yakatʼóot kéenax̱.áa kei wtuwa.át,
466	aag̱áa áwé tle áa wtudlisáa, tle wé g̱agaan de kei uwaxíx—
467	áwé ax̱ éesh chʼas tunax̱ḵudutéesʼ aax̱ aawatee,
468	yóode át ax̱ʼeiwataan.
469	Daa sáwé tsú wé gáant áa wé Oscar,
470	tle wé tunax̱ḵudutéesʼ tin uháan tsú haa eeg̱áa ḵutéesʼ gíwé.
471	Tle aag̱áa áwé ax̱ éesh yéi yaawaḵaa,
472	«Tláakw, ḵushtuyáx̱ yee kanax̱ yaa natéeni.
473	Aax̱ neildé yaa nagút wé ḵáa shaan,» yéi yaawaḵaa.
474	Tláakw áwé g̱unayéi aawa.aat,
475	kaaxwáa chʼu tle wé a shakéenáx̱ tliyaadé—
476	gwál yú a shakéedáx̱ tlax̱ / chʼa yéi gunaaséenkʼi yé gíwé—
477	ḵaa tóot uwakʼúts wé ḵaa daséigu wé ax̱ tláakʼw,
478	hú áwé ḵaa shukát ḵudzitee,
479	wé Daax̱láa.
480	Héʼ, a tóoxʼ wulneedlín!
481	Kasáyjaa goodáx̱ sáwé ashunli.aat.
482	Yaa ndayáan tsú, wé ax̱ tláa tsú, wé ax̱ shátx̱ tsú.
483	Wé ax̱ éesh ḵu.a
484	chʼu tle s du shakináa kei kaawa.ugu at doogú yaa s anayáan,
485	ḵa wé keitlxʼ tsú.
486	Á áwé áa g̱adulsaa tle yóo yaawaḵaa wé ax̱ éesh,
487	tlél aadé haa g̱waax̱siteeni yé.
{Page = 66}
488	Tle wé—
489	áxʼ has wudlisáa.
490	Áwé shaa yadaa x̱ʼeisʼawáayi áwé kawdliyeech.
491	Yeisú át wutulikéilʼ wé ax̱ éekʼ tin.
492	Chʼas at yátxʼi x̱á,
493	daa sá du tuwáa sigóo yéi adaané.
494	Á tle yú a shakéede kei agunastán wé shaa yadaa x̱ʼeisʼawáayi,
495	á áwé yaa ntulakélʼ.
496	Daa sáwé té áwé aag̱áa ḵux̱atisʼ neech sée sákw,
497	áwé daa sáwé x̱wasiteen,
498	héʼ tle yóo áwé ḵáasʼ yáx̱ dag̱aatee tle yóo.
499	Tle chʼas a yáx̱ yaa anx̱alg̱ín tle yóo áwé tle
500	át kawdishoo tle yóo,
501	tle yóode,
502	tle yóo, tle wé shaa shakée tliyaadé.
503	Ḵúnáx̱ yáatʼát yáx̱ áwé yatee yá hít daaxʼúxʼu,
504	chʼa yéi gugéinkʼ a yáanáx̱ itʼs deep,
505	a little deeper color,
506	tle kadli.ítʼjaa áwé.
507	Gwáal yéi dax̱ kudzikaak
508	Tlél tle yóo utí, chʼa tlʼaadawánin yáx̱ áwé yóo dag̱aatee.
509	Á áwé tle
510	tle át x̱wajixíx de.
511	Héʼ, ax̱ éekʼ ḵu.a yóode kei analkélʼ
512	wé x̱ʼeisʼawáa,
513	dax̱ ashadag̱adzeit áwé.
514	Héʼ, tle át x̱wajixíx,
515	deishgi aax̱ kei x̱ax̱útʼch,
516	wáa nanée sáwé aax̱ kei aa x̱waax̱útʼ.
517	Gwál yéi gíwé koowóox̱ʼ,
518	yéi koowáatʼ.
519	Aa kḵateeyí yóo ax̱ tuwatee aan ḵunḵas.ookʼút,
520	wé té sée áwé ḵaltóo x̱wdlisín.
521	Tle wé té tlein kát x̱ag̱éexʼ áwé
522	tle chʼas yóo ḵu.a woonee,
523	tle dleit yáx̱ yateeyi—
524	tlél tsu aadé wóoshdáx̱ ung̱aakʼoodzi yé.
525	Tle yóo áa kax̱wsaxaadí áwé tle chʼa ldakát á tle yóo
526	tle yaa kanayéet yé yáx̱ yatee tle dleit yáx̱,
527	tle yóo kastʼáatʼ oowayáa.
528	Á áwé tle yá té káa yan x̱waatée tle,
529	yalikʼatsʼi té.
{Page = 68}
530	Aag̱áa tsá chʼa g̱una.aa té tin áwé yóo x̱atʼéex̱ʼ,
531	tle áx̱ yaa yanax̱satʼíx̱ʼ,
532	kaaxwáa yéi kugei ax̱ jeet xéex
533	wé té x̱wasiteeni,
534	tle ḵatltóode x̱wditee.
535	«Daa sáwé, daa sá de ylisín?» yóo áwé x̱at daayaḵá ax̱ tláa.
536	«Tlél daa sá» yéi daayax̱aḵá,
537	tléixʼ aa ax̱ ḵatltóot aa x̱atéen, tléixʼ aa áwé yáat.
538	Tle ax̱ ḵatltóot ḵushée tle
539	aawatʼee tle yóode kei aawag̱íxʼ.
540	Yáatʼaa áwé tlél du een koox̱aneek.
541	Tle aax̱ g̱unayéi wtuwa.át, dleit eetí áwé.
542	Héʼ, ax̱ tláakʼw ḵaa ítx̱ áwé yaa nagút,
543	Daax̱láa áwé,
544	wudlinítl.
545	Yáade áwé kdadáa wé dleit eetí,
546	wé hás;
547	uháan ḵu.aa
548	a x̱ʼakéex̱ yaa haa lunagúḵ.
549	Tle du náḵ aawa.aat / wé ax̱ tláakʼw ḵu.a.
550	Á áwé tle yóotʼát awlilʼíxʼ,
551	wé haaw,
552	wé lkʼóox̱ʼeit haawú-dligéixʼ yú shaa ká—
553	tle awlilʼíxʼ kwshéiwé tle wooch kináat akawlijél tle yóo,
554	tle a káa woonook tle yéi.
555	Yá aax̱ awlilʼixʼi yé áwé tle yáaxʼ alsháat yóo.
556	Tle gwál yéi kwsikaak wé haaw.
557	Wooch kináat akawlijél tle a káa woonook,
558	tle daak wushix̱ʼílʼ.
559	Chʼu tle wéix̱ yaa ana.át,
560	chʼu tle yú íḵde tle ḵaa yáanáx̱ yawshix̱ʼílʼ tle
561	tle wé dleit áxʼ yan sh wudi[gug̱u yé] / tle át wushix̱ʼílʼ.
562	Tle chʼu ḵaa shukát áwé tle yóo
563	éeḵt áa hú ḵu.a ḵaa yeeg̱áa.
564	Tle á áwé tle áa haa uwax̱ée.
565	Ax̱ tuwáa ksiyéi wé—
566	núkt x̱á yáat, gooch yayá áwé át lunagúḵch,
567	ḵukaltʼéexʼ káa,
568	wé núkt / dax̱ du.ax̱ji neech.
579	Á áwé tle yéi haa yawsiḵaa ax̱ éesh,
{Page = 70}
570	«Líl yoo x̱ʼayla.átgiḵ,
571	núkdi ség̱aa áwé ḵux̱al.áx̱sʼ.
572	Haa atx̱aayí áwé dleey xook chʼa wéixʼ shukg̱waxéex»
573	yéi áwé x̱ʼayaḵá.
574	Á áwé chʼas ḵutool.áx̱sʼ,
575	daa sáwé x̱waa.áx̱ wé dikínde aas yaxʼaandé,
576	«Fvv, fvv, fvv, fvv» yóo duwa.áx̱ch wé yóo ḵunoogú.
577	Yáat áwé yéi du.ax̱ji neech,
578	wé a sé du.ax̱ji neech.
579	Haaw, tle a yíx̱ kei wdlitlʼétʼ wé ax̱ éesh ḵu.a wé aas tle.
580	Tle wé a x̱áni kei iltlʼéitʼ tle—
581	at tuteiyí tsú yaa shunaxíx—
582	aawa.ún tle aax̱ daak wudzigít.
583	Chʼa yeisú xáanaadé yaa ḵunahéin áwé
584	dax̱ duwa.áx̱ch wé aasxʼi x̱oodé yóo,
585	a sé.
586	Chʼa tsu héitʼaa yíx̱ kei ultlʼéitʼch tle oo.óonch tle.
587	Chʼoo yéi adaaneiyí áwé chʼu tle gúshé xʼoon sáwé aawa.ún.
588	Héʼ, tle dax̱ tulakʼóotsʼ hasdu ji.een,
589	wé ax̱ tláa ḵa wé ax̱ shátx̱.
590	Tle yax̱ has yawtulikʼútsʼ, dax̱ has awlihíts tle kʼadéin.
591	Aag̱áa áwé tsá has awsi.ée.
592	Tle haa uwatsín.
593	Héʼ, chʼu yeiḵáa núkt ax̱a yé.
594	Tle wé aax̱ ḵuwdi.oowu aa áwé tle has akaawachák.
595	chʼa aadóo sá déix̱, tléixʼ,
596	yéi yaa dax̱ has anayáan, uháan tsú.
597	Yéi áwé ḵoowajee ax̱ éesh,
598	wáanixʼís kei x̱at gux̱lajíkʼch,
599	wáanixʼís áwé
600	tlél a yáx̱ x̱at ultseen yaa nx̱agúdi,
601	yóo áwé x̱at has uwajée.
602	Tlél tsu tléixʼ wáa sá x̱at utí,
603	át wooch natoolkélʼch ax̱ éekʼ tin.
604	Gwál tléixʼ táakw shákdéiwé ax̱ shukát ḵudzitee wé ax̱ éekʼ,
605	hú ḵu.a ax̱ yáanáx̱ litseen,
606	x̱át ḵu.a áwé du ḵín.
607	Héʼ, át wooch natoolkélʼch.
608	Tle aag̱áa áwé tle wé núkt
609	tle haa gwéili tóo kawduwachák tle.
610	«Góok, ach kanayilyát
611	aan.
612	Ḵashde yaa ikḵwalajéekʼ áwé»
613	yóo áwé x̱at daayaḵá wé ax̱ éesh.
614	Kaaxwáa wé Shaanáx̱ Tlein yínáx̱ daak too.áat.
615	Áwé Shaanáx̱ Tlein yóo duwasáagu yé tle
{Page = 72}
616	tle tóo áwé anax̱ haat ḵukawdishóo
617	Chʼu tle wé Taaltsux̱éi,
618	á áwé Canyon Creek anax̱ / dzeit yánde ksaxádin.
619	A yée daak too.áat áwé,
620	wáa sáyá a kanax̱ yánde gax̱too.áat?
621	yáanax̱.á áwé uháan,
622	yáadu Taaltsux̱éi.
623	Yeisú shanax̱wáayi áwé yaa has anal.át wé ax̱ éesh.
624	Ditleixʼw yú aas,
625	gwál yéi gíwé koodatlaa,
626	yáanax̱.át áwé aa hán ḵa yáanax̱.á,
627	wooch géide yaa has anasʼúw,
628	wé héen kanax̱ áwé kéi has agux̱lag̱éech.
629	Yeewooyáatʼ aag̱áa yaa has anasʼuw yé wé aas tlein,
630	gwál chʼu yeedádidé wé a goowú á.
631	Chʼa yáakʼudé áwé kei uwalʼíxʼ tle.
632	Héʼ, tle yú dikée áwé,
633	tle yú diyáanax̱.á g̱éelʼákʼw át yadatéen tle yóo áwé
634	tle áa wjix̱een.
635	Yayátʼ wé aas.
636	A lukáa kei has uwa.át
637	tle a daasheeyí tle áx̱ has ayawlisʼúw tle yóo.
638	Tle ḵúnáx̱ tle kʼe yakʼéiyi dzeit kanax̱ óosh yánde yaa neegút,
639	yéi áwé yatee,
640	tle a kanax̱ yan wutuwa.át.
641	Tle diyáanax̱.á
642	tle wé yeiltáayi áx̱ nali.átk tle yóo,
643	tle a x̱oox̱ áwé yaa ntoo.át tle.
644	Tle yú dáaḵ yanxoon tú áwé tle kei has aawasʼúw tle,
645	tle yú a waḵyíx̱ [kei has ḵoowasʼúw]
646	wé game warden-ch haa sʼeeg̱í g̱wastéeng̱aa áwé.
647	Tle áxʼ daak wutuwa.át,
648	yax̱ haa yawdlixwétl chʼu uháan tsú,
649	tle tayeedé haa wdudlikéilʼ
650	wé ax̱ éekʼ tin,
651	tle haa xʼóowu áwé tle a tóot tle toox̱éxʼw.
652	Ax̱ éesh ḵu.a ásíwé tle tlél táach ujáḵx̱, we Néix̱ʼw,
653	Tom Williams.
654	Tle wé shanaxwáayi—
655	héinax̱.á shanaxwáayix̱ sitee,
656	héinax̱.á áwé kéitʼu—
657	tle aan áwé tle woogoot wé dáḵde.
658	Tle daa sáwé wé astug̱ílʼi yáa uwagút,
659	tle áwé adag̱atʼíx̱ʼt, tle aax̱ dákde dag̱átch tle.
{Page = 74}
660	Tle yóo ḵáasʼ yáx̱ yateeyi yé áwé tle
661	deishi áa sh jiwdligei tle
662	áx̱ yei akanatʼíx̱ʼ tle.
663	Tle aax̱ áwé tle wé du kʼoodasʼí kaax̱ kei awditée tle
664	yax̱ akaawayáa tle yóo.
665	Tle a kaadé yaa akanajél
666	wé téixʼ
667	wé g̱ílʼ yaadáx̱.
668	Tle gold áwé oowayáa wé a tú.
669	Daak aawayáa
670	wé át toox̱exʼw yé,
671	tle wé x̱ʼaan gookxʼ áwé tle yax̱ akawsixáa.
672	«Góon áyá x̱waatʼee, Daax̱láa»
673	tle yóo yaawaḵaa,
674	«Tle góon áwé oowayáa yáat.»
675	Tlél hasdu jee wé a tóonáx̱ ḵudutisʼ át,
676	chʼa yéi hasdu waaḵ tín áwé has altín.
677	Tle wé du húnx̱u waḵshiyeet aawatée.
678	«Ha chʼu tle likoodzí gúshé,
679	chʼu tle góon áyá oowayáa»
680	yéi áwé x̱ʼayaḵá.
681	Chʼu tle chʼa áxʼ yax̱ akawsixáa wé áa yax̱ akawsixayi yé.
682	Áwé tle ḵúnáx̱ taat yeen áwé
683	aax̱ g̱unayéi wtuwa.át haa x̱dustéeng̱aa,
684	tle wé nánde, tle wé Taaltsux̱éi yík.
685	Yayéinaa Héeni yóo has ayasáakw wé héen tle
686	anax̱ haat kaawadáa.
687	Chʼu tle ḵúnáx̱ tle a daat awdigaani yé yáx̱ dag̱aatee wé g̱ílʼ,
688	wé yóo yateeyi yé,
689	héen a táanáx̱ haat kaawadáa.
690	Yayéinaa Héeni tle dei chʼa yéi áwé has ayasáakw.
691	Tle a lukáx̱—
692	yáanax̱.á a luká áwé áx̱ kei wtuwa.át tle.
693	Héʼ, naaléeyi yé áwé.
694	Tle yáaxʼ áwé tle wé a shakée kei wtuwa.át.
695	Jée! tle a tóot wutuwa.át.
696	«Dzánti jáaji yéi kḵwasanée»
697	tle yóo yaawaḵaa wé ax̱ éesh Néix̱ʼw.
698	Tle wé keishísh áwé tle yóo,
699	tle a kʼí wóoshde aksa.áx̱wx̱,
700	wóoshde a daa oos.áx̱wch
701	tle déix̱ tle yóo,
702	wé dzánti jáaji.
703	Tle chʼa yéi áwé
704	daa sákwshéiwé wé at daakaháani tle
705	a iḵtáax̱ aan dax̱ aawayeeḵ tle.
{Page = 76}
706	Tle yéi áwé yeekuwátʼx̱ wé dzánti jáaji tle yóo.
707	Chʼa a kináax̱ áwé s aksa.aax̱,
708	tle a iḵtáax̱ has ayeeḵ.
709	Chʼu tle wé
710	ax̱ éesh ḵa wé tléixʼ aa,
711	wé du húnx̱w,
712	ḵa wé ax̱ tláakʼw, ax̱ tláa,
713	ḵa ax̱ shátx̱ tle yéi,
714	tle s du x̱oog̱áa kaawayáatʼ wé dzánti jáaji.
715	Tle aan áwé tle yóot has uwa.át—
716	uháan ḵu.a áwé a x̱ʼakéex̱ yaa haa lunagúḵ.
717	Tlél aadé yínde haa koonax̱diyeeg̱i yé.
718	Daa sáwé tsú—
719	tle yú Shaanax̱héeni aax̱ tliyaadé naadaayi yé áwé
720	tle g̱ílʼákʼw át yadatéen tle,
721	tle ḵúnáx̱ tle séiḵʼw yáax̱ yatee—
722	daa sáwé jánwu a yát wujixeex,
723	a yát woogoot.
724	Wé du yádi áwé du daat wujikʼéin tle yóo,
725	tsu héit, wé téixʼ x̱oo át wujikʼéin tle,
726	wé jánwu yádi.
727	Á áwé tle a yatʼéide woogoot—
728	tle ax̱ éekʼ tle du ítde kei wjixíx tle—
729	tle yéi a x̱ánt góot áwé aawa.ún wé jánwu.
730	De shoowaxeex wé haa atx̱aayí.
731	Héʼ, tle haat aawayáa wé jánwu.
732	Ax̱ éekʼ ḵu.a áwé tle wé jánwu yádi aawasháat.
733	Séiḵʼu Té yóo áwé duwasáakw
734	wé jánwu áxʼ aawa.uni yé.
735	Héʼ, tle shaanáx̱ áwé tle yóo yatee tle.
736	Tle wé Séiḵʼu Té Héeni áwé tle wé—
737	wé Lʼóox̱ʼu [Héen] kaadé naadaa.
738	Yeisú a yíx̱ wutuwa.aat.
739	Tle déix̱ áa haa uwax̱ée,
740	wé jánwu dleeyí tle kei s aawaxásh,
741	wé a sʼaag̱i ḵu.a áwé tle wé keitl
742	a káaxʼ yaa kg̱a.aadíʼ.t has ax̱á.
743	Uháan ḵu.a áwé wé jánwu yádi—
744	wé g̱ílʼáxʼw sáani yóo dag̱aatee
745	wé shaanáx̱ yík—
746	chʼa tsu héitʼaadé áwé ntooshátch wé jánwu yádi.
747	Héʼ, tle wé téixʼ x̱oot nashkʼénch yóo tle.
748	Ha tlax̱ daat yáx̱ sáyú haa tuwáa shaklig̱ée.
749	Tle wé yéi yateeyi yé tle yáade kei wushkʼéini kʼe chʼu tle
{Page = 78}
750	tlʼatgi kát óosh gí wjikʼéin,
751	tle yéi áwé yatee wé jánwu yádi.
752	Gwál yéi gíyú koolgei.
753	Á áwé
754	áa jigax̱toonaḵ néekw áwé tle x̱át ḵu.a tle a daadé x̱ag̱áax̱ wé át.
755	Tlél hasdu tóo ushgú wtusanoogú.
756	«Yú aan aa jánwu wéit woo.aat,
757	has agux̱saháan» yóo haa daayaduḵá.
758	Tle jiwtuwanáḵ chʼa hasdu x̱ʼayáx̱.
759	Tle aax̱ gunayéi wtuwa.át.
760	Yeisú tsu tle yóode a yáx̱ kaawadaa wé héen,
761	yáat áwé tsu yóode yóo ḵuyatee.
762	Tle tsu a yíde wtuwa.aat yáatʼaa yíkde.
763	X̱achu Kʼwalx̱i Héeni sháak ásíwé.
764	Á ḵu.a áwé chʼu tle wáa yateeyi yéixʼ áwé yaa kx̱asg̱áx̱ch,
765	wé ax̱ éekʼ tsu.
766	Yóotʼát áwé keishísh,
767	ḵa wé g̱éen,
768	ḵa wé sʼáxtʼ,
769	ḵa wé tʼóokʼ,
770	ḵa wé x̱aaheiwú,
771	yéi áwé a yée wsi.aa wé héen
772	chʼu tle tlél tsu anax̱ awoog̱aagoodi yé ḵoostí.
773	Wé sʼáxtʼ chʼu tle yá kax̱yee yáx̱ dax̱ kudliyáatʼ,
774	yéi dax̱ kudlitlaa a x̱oo aa.
775	Yú a kayaaní yaa kana.éini yáx̱ x̱á,
776	tle yóo a kayaaní tsú wé klikʼatsʼi át a tayeenáx̱ yóode ka.áa,
777	wáa kwdatlaawú sáwé wé sʼáxtʼ.
778	Á áwé chʼu tle haa x̱ʼayáx̱ ayawsinook wé ax̱ éekʼ tin,
779	tlél haa tóo ushgú dé yaa ntoo.ádi tle.
780	A tóoxʼ wé tʼóokʼ haa daax̱ shakdaxéedi tle
781	haa x̱ákt,
782	haa x̱ákt tle,
783	tle chʼa goo sá chʼa yá haa yáx̱,
784	yóo áxʼ yóo ḵunoogú.
785	Á áwé chʼoo dáx̱ináx̱ hás wé ax̱ éesh
786	tle has ḵoowasʼóow.
787	Tle yéi kunaalée gíwé at has ḵoowasʼuwu yé.
788	Cha chʼa aag̱áa áwé tsá a yíx̱ yaa haa lunagúḵ.
{Page = 80}
789	Gushé xʼoon sákwshéiyú a yíx̱ haa uwax̱ée wé Kʼwalx̱i Héeni.
790	Tle wé Naakʼina.áa anax̱ ḵuyakwdishuwu yé
791	yóo duwasáakw
792	tle anax̱ daak wutuwa.át.
793	Sʼigeidi áwé át ḵéen
794	wé Kʼwalx̱i Héeni wát.
795	Chʼu tle yax̱ shayawlitsʼítʼ wé sʼigeidí áayi.
796	A ká áwé aax̱ sʼigeidí tle has aawa.únt,
797	gushé xʼoon sákwshéiwé, shayadihéin,
798	a tóoxʼ chʼas aa tlénxʼ.
799	Dax̱ has awlixʼísh
800	tle sʼiḵyatóo yoo has awli.át wé haa wóowu sákw.
801	Daa sáwé tsóo
802	dzískʼw
803	wé diyáanáx̱ áwé kandashú keeká áat woogoot,
804	wé kei kana.en kayaaní áwé ax̱á.
805	Héʼ, aag̱áa áwé
806	ax̱ éesh, wé Néix̱ʼw,
807	«Tláakw, tláakw,
808	chʼáalʼ haandé naysax̱útʼxʼw.»
809	Wé Natsʼál,
810	Telegraph Jack,
811	haa jeedé áwé alsʼóow wé chʼáalʼ,
812	tle chʼa yóo áwé a tóode dax̱ ashaklaxeech
813	wé xwaasdáa yaakw yaa has anayáan.
814	Chʼu tle just enough to get across that Nakina áwé
815	tle aan daak uwaḵúx̱ ax̱ éesh.
816	Tle chʼa kʼát gwáwé ayaawadlaaḵ tle,
817	tle aawa.ún wé dzískʼw.
818	Tle wé dleey tle
819	tle aax̱ yan dax̱ ayaawax̱áa,
820	gwál xʼoondahéen sáwé aadé yan uwaḵúx̱.
821	Tle á déis tsu,
822	xʼoon sákwshéiwé á haa uwax̱ée,
823	tle wé dleey tle kei has aawaxásh yá ax̱ tláa,
824	chʼu tle sʼiḵyatóo yoo wdudli.át.
825	Tle aax̱ g̱unayéi wtuwa.át—
826	hás ḵu.a áwé tle a tuxaagí yéi has awsinee
827	wé chʼaḵúx̱,
828	wé ax̱ éesh.
829	Chʼu tle wé haa ádi ḵa wé dleey-dax̱ kawdudzináa
830	tle chʼa ldakát dzískʼw chʼu kwlagei áwé,
{Page = 82}
831	tle dax̱ has akawsináa sʼiḵyatóoxʼ,
832	haa wóowu sákw áwé—
833	tle a yée kawduwachák wé chʼaḵúx̱
834	tle uháan ḵu.a chʼa yán [náx̱ yaa ntoo.át].
835	Wé kandashú, tle dei anax̱ ḵudzitee tle wé Naakʼina.áade,
836	tlagoo deiyí,
837	tlagoo ḵáawu deiyí.
838	Has awsikóo wé ax̱ tláakʼw.
839	Tle a yée haa een daak aawa.át,
840	tle wé keitl tsú haa een yaa lunagúḵ.
841	Chʼas hás áwé kei has analtáḵ wé xwaasdáa yaakw
842	ḵa wé haa ádi.
843	Tle wé Naakʼina.áanáx̱ daak wutuwa.át,
844	tle diyáade yánde has haa yaawax̱áaxʼw tle.
845	Tle ḵúnáx̱ wé Naakʼina.áa
846	wé Ḵuyakʼáa Aaní tle anax̱ yan wutuwa.át.
847	Tle áxʼ áwé tle tsu éinaa yéi s awsinee
848	tle wé dleey a kaadé dax̱ shayawduwatee tle.
849	Tle wé tʼeix̱ x̱ʼa.eetíde has woo.aat.
850	Daa sáwé tsu aashát ḵa wé x̱ʼwáatʼ tle aax̱ haat has akaawajél.
851	Yeisú á déis kei has aawaxásh wé ax̱ tláa ḵa wé ax̱ tláakʼw
852	tle yánde shayawduwatee kag̱anaayí yís.
853	Gushé xʼoon sákwshéiwé áa haa uwax̱ée.
854	Tle wé xwaasdáa yaakw tle daawduwa.áx̱w
855	ḵa wé at doogú ḵaa kanax̱ yakoogéi chʼa kʼát
856	tle aadé s awsiyeeḵ.
857	Chʼa aadé aan yanax̱tuwadlaag̱i yé yáx̱ kugei áwé
858	yaa has anayáan.
859	Tle wé ax̱ éesh ḵu.a yá
860	Tʼoochʼ Shakéenáx̱ has woo.aat yá Naakʼina.áade,
861	wé ax̱ éesh ḵa ax̱ tláakʼw Daax̱láa,
862	ḵa ax̱ shátx̱ X̱aasteen násʼgináx̱.
863	Tle wé du húnx̱w wé Natsʼál ḵu.a áwé
864	Tatlenxʼix̱oonáx̱ at kaawanáa
865	wé tʼág̱aa—
866	wé tʼá kei naxʼák de.
867	Á áwé wé Neixinté aag̱áa áwé tle x̱aatéen,
868	wé Neixinté, áxʼ
{Page = 84}
869	wé kʼíx̱ʼaa tín akoo.aaḵw,
870	tle kei aawax̱útʼ wé hintaaklaléisʼi yóo duwasáagu aa,
871	wé tʼá.
872	Yéi kwdzigéi wé át,
873	wé x̱áat,
874	wé hintaaklaléisʼi.
875	Tle á áwé sʼé kei xʼákch,
876	a ít áwé tsá wé aa tlénxʼ kei xʼákch.
877	Ha tsu áa haa uwax̱ée,
878	aax̱ áwé tle wé Tatlenxʼix̱oo kei wtuwa.át.
879	Tle chʼas x̱ʼwáatʼ aax̱ / kei dax̱ akaawajél wé ax̱ éesh.
880	Tle á áwé tle akawsináa ax̱ tláa ḵu.a.
881	Tle tsu aax̱ yóot wutuwa.át
882	tle wé Sinwaa Tlein yáx̱—
883	a yáx̱ x̱áwé yaa ḵukdustáḵch—
884	tle anax̱ yan wutuwa.át.
885	Kaaxwáa
886	wé Sinwaa Yádi tle áa haa uwax̱í tsu.
887	Yáatx̱ áwé chʼu tle
888	wé G̱at.áayi Shú
889	daa sáwé tsú de áwu hás,
890	dzískʼw kwshéiwé aawajáḵ wé ax̱ éesh.
891	Tle has akawsináa tle.
892	Tle aax̱ áwé tle
893	wé Watsix Héeni áa kei wtuwa.át.
894	«Wé Mrs. Murphy x̱ánde kḵwagóot,
895	car haa eeg̱áa-chʼu truck ḵa chʼu car haa eeg̱áa haat g̱aḵoox̱út»
896	tle yóo yaawaḵaa wé ax̱ éesh Néix̱ʼw,
897	tle aadé woogoot.
898	Wé ax̱ tláa ḵa wé ax̱ tláakʼw, wé ax̱ shátx̱ ḵa wé
899	wé ax̱ éesh du húnx̱w Natsʼál—
900	hú ḵu.a áwé tle [a ídi woonook]—
901	has kadacháak x̱á,
902	yax̱ has at daayawsi.áx̱w tle
903	aadé a kaadé nax̱dudli.aadi yé yáx̱.
904	Chʼáakwx̱ nastée áwé anax̱ [haat uwagút wé ax̱ éesh].
905	Ax̱ éekʼ tin sh tudlitée áwé, déi áwé,
906	haa aaní yaa yantoodláḵ.
907	Héʼ, gootʼá sáwé ach katoolyat neech.
908	Daa sáwé tsu haat uwagút ax̱ éesh.
909	«De haandé wooḵoox̱» yéi yaawaḵaa.
910	«Ḵinayil.áx̱ch» yéi haa daayaduḵá.
{Page = 86}
911	Héʼ, tle wé gooch shakée áwé tle aadé kei haa loowagúḵ,
912	wé ax̱ éekʼ tin.
913	Chʼa haa gukasháaxʼ áwé anax̱ haat uwaḵúx̱.
914	A kayéik duwa.áx̱ch, aadé too.éexʼ.
915	Héʼ, daa sáwé tsú truck tlein gwáwé haa eeg̱áa haat uwaḵúx̱.
916	Tle wé keitlxʼ tle a kaadé tle…
917	Wé ax̱ éesh a díx̱ʼt has ḵéen,
918	ax̱ éekʼ tsú, chʼas uháan áwé a shakáwu,
919	driver tʼaḵkát tooḵéen.
920	Haa een g̱unayéi uwaḵúx̱ tle.
921	Tlél yeewuyáatʼi áwé tle wé Yatʼaayi Héen,
922	kaaxwáa wé Inhéeni,
923	kaaxwáa Koosawu Héen,
924	tle wé aant wutuwaḵúx̱.
925	Aag̱áa chʼu ḵudzitee wé Jigéi,
926	wé Xóots,
927	Taku Jack.
928	Du jee ásíwé yoo x̱ʼaduwatánk
929	wé game warden hasdu jeedáx̱ kei ayawtudi.adi.
930	Aag̱áa áwé tle hú ḵu.a áwé tle aadé x̱ʼawditaan,
931	«Ax̱ lingídi áwé yéi has yatee.
932	Chief áyá x̱át.
933	De wé boundary line kanax̱
934	haandé sháakdé has yaawa.áat,
935	tlél wutusakú.»
936	«Tle wéit has átni xʼwán tláakw haandé x̱ʼanidataan»
937	tle yóo yawdudziḵaa.
938	Ha chʼu l haa éex̱ ḵoodujeeyí áwé
939	wé trucker haa een anax̱ haat uwaḵúx̱.
940	Héʼ, du toowú yakʼéi
941	wé chief ḵu.a
942	wé du dlaakʼ hás ḵa yá uháan hás / has haa wusteení.
943	«Aadé x̱ʼakḵwadatáan,
944	tlél tsu yee daat át yei ḵukg̱wastée»
945	tle yóo yaawaḵaa.
946	Tle aadé x̱ʼawditaan tle.
947	«Yáa daaḵ has uwa.át, tlél tsu aadé has nag̱isineeyi yé.
948	X̱át áyá chief-x̱ x̱at sitee,
949	x̱át ax̱ lingídi áwé yéi has yatee.
950	Tlél hasdu eedé gax̱yishee.
{Page = 88}
951	Tsu yáaxʼ óosh haat ḵeeyatín,
952	wé American custom-x̱ isateeyí tlél aadé has nag̱isineeyi yé»
953	tle yóo yaawaḵaa.
954	Tle ách áwé tle haa jiwduwanáḵ.
955	Tle wé ax̱ wóo ḵu.a áwé tle
956	wé Juneau / tle át kawduwajél wé du at doogú
957	wé game warden x̱á.
958	Tle aag̱áa áwé tle court-de has wuduwatee tle.
959	Tle wé court-xʼ áwé yéi yaawaḵaa,
960	«Ax̱ tuwáa óosh gí sigóo sóox̱ x̱walayeix̱í wé game warden,
961	wé ax̱ shát doonyaadé wusheeyí»
962	tle yéi kei yaawaḵáa.
963	Tle x̱ʼawduwawóosʼ wé game warden, «Chʼa a yáx̱ ák.wé?»
964	«Ha tle góon seit áwé yéi aya.óo,
965	á áwé yoo kx̱waajeek,
966	a káx̱ áwé du doonyaadé x̱waashee»
967	tle yóo yaawaḵaa.
968	Tle gáant wuduwag̱íxʼ wé hasdu kaxéelʼi
969	tle wé hasdu at doogú tle hasdu jee ḵux̱ yéi wdudzinée.
970	Tle wé game warden wé ax̱ aat guntóode woosheeyi aa,
971	hú ḵu.a tle du ée jiwdudzináḵ,
972	tle wé at doogú ḵu.a tle hasdu jee ḵux̱ wududli.át.
973	{Aa, chʼa ldakát?}
974	Tle chʼa ldakát, everything.
975	Tlél tsu has ayawudlaaḵ wé—
976	Tle wé chief tin has akanéek,
977	wé tsaa doogú aax̱ has akaawajeil
978	ḵa wé g̱úḵlʼi doogú
979	ḵa wé dzískʼu doogú,
980	ldakát át,
981	«Daat yís sáyá—
982	tle chʼu l has g̱aysatínji,
983	tlél tsu has yeeysakú wáa sá has teeyí—
984	daat yís sáyá hasdu ádi tle aax̱ kayeeyjeil?
985	Wáa sá tlél chʼa áa yéi y.oo
986	tle has shayeeytleig̱úde?
987	hasdu waḵkáaxʼ tsá
988	aax̱ yéi nax̱yeeysinee»
989	tle tsu yóo yaawaḵaa wé haa chief-i ḵu.a.
990	Tlél haa daat át ḵuwustee,
991	wé ax̱ éesh tlél hasdu daat át ḵuwustee tle.
992	Tle a kát ḵaa seiwaxʼáḵw tle.
993	Yáadáx̱ áwé
{Page = 90}
994	ldakát wé lingít aaní—
995	áa ḵushayadahéinin x̱á
996	tlagoo ḵáaxʼu—
997	héʼ, tle yú nánde áwé haa in/ yaawagoo wé yaakw,
998	nánde, A shuyee, tle ldakát yé tle.
999	Yeewooyáatʼ, gwál déix̱ sánde gíwé
1000	aadé ḵuwuyeix̱.
1001	Héʼ, aag̱áa ḵu.a sʼé wéitʼát,
1002	wé chief,
1003	at shée neech áwé,
1004	yaakw yídáx̱ áwé ana.aat neech lʼeix̱ tín,
1005	tle yóo,
1006	tsu héitʼaa yaakw,
1007	tsu héitʼaa yaakw.
1008	Wé xákw ká áwé tle yóo áx̱ ḵuwoosnáḵch,
1009	ḵaa dagiygé áwé áa yan uhaanch
1010	atshí tin.
1011	Héʼ, óo-óo-óo, tle good time áwé—
1012	wé ax̱ éesh ḵa wé ax̱ tláa hasdu een yaa yandusxíx.
1013	hasdu toowú yakʼéi ḵux̱ wutuda.aadí.
1014	Yéi áwé yoo haa kawdiyáa.