Syllabify Turkish / Türkçe'yi Hecele

👉 Readme in English

Türkçe'yi hecelerine ayıran basit bir JavaScript programı. Bu linki kullanarak deneyebilirsiniz.

Nasıl Çalışır?

Heceleme Kuralları

Türkçe'yi heceleme kuralları oldukça basittir.

• Her hecede sadece bir ünlü bulunur.
• Ünsüzler hecedeki tek ünlüyü şu şekillerde çevreleyebilir: (C herhangi bir ünsüzü, V herhangi bir ünlüyü temsil eder.)
  • Türk kökenli sözcüklerde hecenin yapısı şu şekillerde olabilir: (C)V(C)(C)
  • Örnekler:
    • a
    • da
    • dar
    • darp
    • ar
    • arp
  • Ancak yabancı dillerden alınma sözcüklerde sözcük başında ve/veya sonunda birden fazla ünsüzün gelmesi olanaklıdır.
  • Örnekler:
    • star
    • start
    • tart
    • sfenks
    • stres
  • Türkçe hecelemenin doğası gereği, gerçek hayatta kullanılması olanaksız bazı sözcükler de algoritma tarafından kabul edilir:
    • sdfdsgahghdfghg
• Türkçe sözcükler sonda birden çok ünsüz alabilse de bunun olduğu örnekler çok kısıtlıdır. Çok heceli sözcüklerde hece bölünmeleri şu şekildedir: C.CV ya da V.CV. C.V biçiminde bir bölünmeye izin verilmez, V.V bölünmesi de iki ünlünün yan yana geldiği nadir örneklerde görülür.
• Demek o ki, yan yana gelen iki ünlü olmadığı sürece sonraki hece ünsüzle başlamak zorundadır.
• Örnekler:
  • ab.la
  • a.li
  • a.it
• Tek heceli bir sözcük ünlüyle başlayan bir ek aldığında ilk hecenin son ünsüzü, yeni hecenin başına aktarılır.
• Örnekler:
  • kök + ü ➡️ kö.kü
  • öz + üm ➡️ ö.züm
  • türk + ü ➡️ tür.kü
  • sfenks + e ➡️ sfenk.se

Algoritma

Yukardaki kurallara dayanarak, Türkçe heceleme kuralını tek düzenli ifadede tanımlayabiliriz:

• (C*VC*?)(C?V.*)
• Buradaki C'nin yerine [bcçdfgğhjklmnprsştvyz]
• V'nin yerine de [aıoueiöü] gelecek.

Desendeki "?", yan yana iki ünlü olmadığı sürece ikinci hecenin ünsüzle başlamasını garanti eder. Bu desen sözcüğü iki kısma böler: İlk hece ve sözcüğün gerisi. Ardından algoritma sonlandırma koşuluna (sözcüğün geri kalan kısmında tek ünlü olması) ulaşana dek çağrınır (rekürsif) bir biçimde sözcüğü heceler.

Heceleme fonksiyonunu basitçe şu şekilde oluşturabiliriz: (Yanlış girdilerin tespiti kod dosyası içerisinde ayrıca eklenmiştir.)

const PATTERN = /([bcçdfgğhjklmnprsştvyz]*[aıoueiöü][bcçdfgğhjklmnprsştvyz]*?)([bcçdfgğhjklmnprsştvyz]?[aıoueiöü].*)/

function syllabifyWord(partition){
	if (matched = partition.match(PATTERN))
		return matched[1] + '-' + syllabifyWord(matched[2])
	return partition
}

Görüntüler

Örnek bir cümle olarak İstiklal Marşı'nın ilk dizesi hecelerine ayrılmış bir biçimde gösterilmiştir.